Soğan sak nematodu (Ditylenchus dipsaci) (Kühn, 1857)(Tylenchida: Anguinidae)' nun soğan (Allium cepa L.)' daki zararına , ekim zamanı ve populasyon yoğunluğunun etkileri

Abstract

Amasya İli soğan ekim alanlarının % 54.09'unun Soğan sak nematodu (Ditylenchus dipsaci) ile bulaşık olduğu bilinmektedir. Yöre çiftçileri zararlı ile savaş amacıyla genellikle nematisit kullanımını tercih etmektedir. Ekim zamanının değiştirilmesi ile Soğan sak nematodunun bitkilerdeki zarar oranı üzerinde daha önce yapılmış çalışmaya rastlanmadığından, Amasya İli Suluova İlçesi Cürlü Köyünde, 1999 yılında tarla denemesi yürütülmüştür. Erken ekim parsellerinde hasat edilen bulaşık ve ölü bitki sayısı azalırken, sağlam bitki sayısı artmış ancak bu fark, istatistiksel açıdan önemli düzeyde bulunmamıştır. Erken ekim parselleri ile zamanında ekilen parseller arasındaki en büyük ve önemli fark ise R_0 üreme değerinde olmuştur. Ayrıca, laboratuvarda saksı denemeleri ile soğan fidelerine farklı düzeylerde D. dipsaci bireyi bulaştırılmış ve nematod populasyon yoğunluğu ile soğan bitkilerinin yaş ağırlıkları arasında polinominal bir ilişki olduğu saptanmıştır. Bitki başına 5 nematod verilmesi durumda bile, soğan yumrularının ağırlıkları belirgin olarak azalmıştır. Böylece, nematoddan kaynaklanan zarar ile populasyon yoğunluğunun sıkı bir ilişki içinde olduğu tarla ve laboratuvar koşullarında ortaya konmuştur.

It has known that, Ditylenchus dipsaci (Kühn, 1857) (Tylenchida: Anguinidae) was infested in onion growing areas in Amasya as a rate of 54. 09 %. Growers are using nematisids to control this nematode in general. Because there was not any record related planting date damage to onion caused by D. dipsaci, field experiment was conducted in Amasya, Suluova province in 1999. In the harvest, dead and infected plants were reduced and healthy plants were increased in early planting date plots, but there was not any statistical importance even for yield. The most and significant difference between early and on time planting date was found R_0. In addition, 5, 10, 20, 50 and 100 D. dipsaci were infected to onion seedlings as a pot experiments in laboratory conditions. After this research, polynomial relationship was observed between initial population densities and fresh plant weight. It was found significant yield losses although only 5 nematodes were infested. As a result of the field and laboratory observations, significant relationship was determined between population density and damage caused by D. dipsaci.