Bazı önemli fındık zararlılarının Samsun ilindeki populasyon değişimi ve yoğunluğu üzerine araştırmalar

Abstract

Fındık Türkiye' nin en önemli tarımsal ürünlerinden birisi olup, özellikle Karadeniz bölgesinde geniş alanlarda tarımı yapılmaktadır. Samsun ili Türkiye fındık üretim alanlarının yaklaşık olarak % 10 'una sahip olup, 35.000 aile fındık tarımı ile uğraşmakta ve yıllık 55.000 ton civarında üretim yapılmaktadır. Fındık üretim miktarı ve kalitesini etkileyen en önemli unsurlardan birisi de zararlı böcek ve akarlardır. Türkiye'de bu güne kadar fındıkta yüzlerce böcek ve akar türü saptanmış olmakla beraber, bunların ancak yaklaşık 15 tanesi önemli olarak görülmektedir. Fındık kozalak akarları ( Phytoptus ovellcmae ve Cecidophyopsis vermiformis ), Amerikan beyaz kelebeği ( Hyphantria cunea), Fındık yaprak biti (Myzocallis coryli), Fındık filiz güvesi-(Gypsonoma dealbana) ve Pentatomidler (Hemiptera: Pentatomidae) önemli görülen zararlılar içerisinde yer almaktadır. Samsun' un 4 önemli ilçesindeki (Çarşamba; Ondokuz mayıs, Salıpazarı ve Terme) fındık üretim alanlarında 1997-1998 yıllarında yapılan bu araştırmada; Fındık kozalak akarlarının bütün ilçelerde yaygın olarak bulunduğu ancak en yüksek zarara Ondokuz mayıs ilçesinde rastlandığı saptanmıştır. İlçelere göre ortalama kozalak sayısı 1-7 kozalak/ dal arasında değişim göstermiştir. Pentatoraid' lere bütün ilçelerde mayıs başı-eylül sonu arasında rastlanmakla beraber, populasyon düzeyi nadiren l böcek/ocak seviyesini aşmıştır. Amerikan beyaz kelebeğine Ondokuz mayıs ilçesinde rastlanmaz iken, bu zararlı diğer 3 ilçede de mayıs ayı sonlarından - eylül ayı sonlarına kadar 1-7 koloni/ocak seviyelerinde değişim göstermiştir. Fındık yaprak biti populasyonu yıllar arasında büyük fark göstermiş, 1997 yılında en uygun aylarda 300 yaprak biti / yaprak düzeyinde iken, 1998 yılında yaklaşık olarak 20 yaprak biti/yaprak seviyesine inmiştir. Fındık filiz güvesinin bütün ilçelerdeki zararı oldukça düşük düzeyde bulunmuştur.

Hazelnut is one of the most important crops of Turkey and especially Black Sea 'region of country has large fields of hazemut. Samsun province has approximately 10 % of total area and yearly production is around 55.000 tons. Almost 35.000 hazelnut grower families live on the income from hazelnut in Samsun. Insect and mite pests are one of the major factors, which effects quality, and production of hazelnut. In spite of that hundreds hazelnut pests have been found in Turkey, only almost 15 of them are seen important. Big bud mites (Phytoptus avellanea and Cecidophyopsis vermiformis), Fall webworm (Hyphantria cunea), Filbert aphid (Myzocallis coryli], Shoot borer (Gypsonoma dealbana) and Pentatomid bugs (Hemiptera: Pentatomidae) are among the important pests. In this research which was carried out in 4 main districts of Samsun during 1997 and 1998; big bud mites were found as very widespread in all districts but highest damage was observed in Ondokuzmayis district. The number of big buds per trunk ranged from one to seven. Pentatomid bugs were seen from early May to late September in all districts, however population level rarely exceeded 1 bug / ocak. The number of fall webworm colonies ranged one to seven per ocak between late May - late September in three districts. Ondokuzmayis district has no fall webworm colony. Filbert aphid populations showed differences in these two years. While population level reached as high as 300 aphids Mteafin favorite days of 1997, the number of aphids rarely exceeded 20 aphid / leaf in 1998. Shoot borer damage wasvvery low in all districts.