Türkiye'de Hisse Senedi ile Döviz, Mevduat, Altın, Konut Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkilerinin Analizi

Abstract

Bu çalışmada, BİST 100 hisse senedi endeksi getirisi ile döviz kuru, altın fiyatı, mevduat faiz oranı ve reel konut fiyat endeksi arasındaki uzun dönemli ilişki, 2000:01-2014:07 dönemine ait aylık veriler kullanılarak, eşbütünleşme yöntemleri ile araştırılmıştır. Bu amaçla öncelikle serilerin durağanlığı Çoğaltılmış Dickey Fuller ve Phillips-Perron birim kök testleri ve sırasıyla tek/çift yapısal kırılmaya izin veren Zivot-Andrews/Lee-Strazicich birim kök testleri ile incelenmiştir. Seriler arasındaki uzun dönemli ilişki, yapısal kırılmaları dikkate almayan Johansen (1990) eşbütünleşme testi ve yapısal kırılmaları dikkate alan Maki (2012) çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ile incelenmiştir. Johansen testi sonucunda seriler arasında bir tane eşbütünleşme ilişkisi olduğu belirlenirken, Maki testi sonucunda seriler arasında uzun dönemli ilişki olmadığı gözlenmiştir. Bu son bulgu, finansal olan (döviz/mevduat) ve finansal olmayan (altın/konut) sektörlerin hisse senedi piyasasının tamamlayıcısı/rekabetçisi olmayabileceğine ve kendine özgü dinamiklerinin/yatırımcı profilinin bulunabileceğine, ayrıca Türkiye'de hisse senedi piyasalarının geliştirilmesine yönelik politikaların ve borsanın büyümeye katkısının önemli yapısal kısıtlarının olabileceğine işaret etmektedir.

The paper asks whether the return of Borsa Istanbul100 index has long term relations with U.S. Dollar to Turkish Lira (TL) exchange rate, London Bullion Market Association (LMBA) gold fixing price, interest rate on TL saving deposit, and real house price index over the period of 2000:01-2014:07 in Turkey. We first test stationary of time series through Augmented Dickey Fuller, Phillips-Perron, Zivot-Andrews, and Lee-Strazicich unit root tests. Then, we perform Johansen cointegration test and multiple structural breaks cointegration test of Maki (2012). Johansen cointegration test suggests that there is a long term relationship among the variables, but Maki cointegration estimation do not provide evidence for the existence of cointegration. According to the latter result, we may argue that TL/FX saving deposits, gold, and housing markets in Turkey, having probably different investment dynamics and investor profile, may not integrate or compete with stock market under the impacts of structural breaks. This outcome may also imply that the policies on the development of stock market and contributions of stock market to the growth may have some structural limitations.