Osmanlı’dan Cumhuriyete Gümüşhane’de Göç

Abstract

Gümüşhane, Osmanlı hakimiyeti döneminde yoğun bir nüfus göçüne sahne olmuştur.Gümüşhane dahilinde maden ocaklarının açılması ve işletilmesi kırsalda yaşayanların madenocaklarının olduğu yerlere taşınmalarına ve yerleşmelerine neden olmuştur. 19. Yüzyıldan itibarenise Gümüşhane sancağı dahilindeki halk maden ocaklarının kapanması, doğal afetler, vergisisteminin değişmesi, zorunlu askerlik uygulamasının getirilmesi ve özellikle sancağın kuzeyindekiarazilerin tarıma elverişli olmaması gibi sebeplerle ya mevsimlik işçi statüsünde gurbete çıkmış yada ailece yerini yurdunu terk etmiştir. Göç edenler memalik- i şahanenin çeşitli yerleşmelerinegittikleri gibi başta Tiflis olmak üzere Rusya’nın hakimiyetindeki topraklara da gitmişlerdir. Öteyandan 1828- 1918 yılları arasındaki savaşlar da bölge halkının kitlesel boyutta göç etmesinesebebiyet vermiştir. Makalede referans eserlere ve arşiv kayıtlarına istinaden söz konusu göçlertespit edilip değerlendirilmektedir.

Gumushane had witnessed an intense population migration during the Ottoman period.The opening and operation of the mines in Gümüşhane caused the people living in rural areas tomove to near the mines and settle there. From the 19th century, the people within Gümüşhane sanjakhad abandoned their homes due to the reasons such as the closure of mines, natural disasters, thechange of the tax system, the introduction of compulsory military service and the lack of suitablearable lands for the northern areas of the sanjak. Immigrants went to various settlements of theOttoman Empire and also went to the territory of Russia, primarily Tbilisi. On the other hand, thewars between 1828 and 1918 caused the people of the region to migrate. In the article, thesemigrations are determined and evaluated based on reference works and archival records.