İslâm’ın ilk kıblesinin el-mescidü’l-aksâ olduğu iddialarının kritiği ve kıble değişikliğinin tarihsel arka planı

Abstract

Medine döneminde nâzil olan kıble değişikliği âyetiyle birlikte İslâm’ın kıblesinin Kâbe olduğu konusunda herhangi bir tartışma bulunmamaktadır. Ancak Mekke döneminde kıblenin neresi olduğu konusu henüz açıklığa kavuşturulamamıştır. Örneğin Hz. Muhammed (a.s.) peygamberliğinin ilk yıllarında Kâbe’ye doğru namaz kıldığı halde, daha sonra kıble edinmiş olduğu el-Mescidü’l-Aksâ, İslâm’ın ilk kıblesi olarak nitelenmiştir. Bunun yanı sıra Hz. Muhammed’in ne zamandan beri veya ne kadar süre ile Kâbe ya da el-Mescidü’l-Aksâ’ya doğru namaz kıldığı konusu da netleştirilememiştir. Bu makale Mekke döneminde İslâm’ın kıblesiyle ilgili bilinmeyen hususları incelemekte ve el-Mescidü’l-Aksâ’nın kıble edinilmesi- nin arka planındaki gerçekler ile nihaî olarak kıblenin Kâbe’ye çevrilmesi sürecini irdelemektedir.

With the verse, revealed in the Medinian period, which was concerned with the change in direction of prayer (qibla), there was no question that the new direction for Islamic prayer was the Kaaba. However, there is a serious ambiguity about what the qibla was in the Meccan period. For instance, while Prophet Muhammad prayed towards the Kaaba in the first years of his prophethood, later al-Masjid al-Aqsa was accepted as the first qibla in Islam. In addition to this, it is not clear since when or for how long Prophet Muhammad prayed towards the Kaaba or al-Masjid al-Aqsa. This article analyses some unknown matters related to the Islamic direction for prayer in the Meccan period and discusses the realities of the historical background of its change to al-Masjid al-Aqsa as qibla and finally examines the process of changing towards the Kaaba as qibla.