Faktör Analizi ile Minimum Veri Setinin Oluşturulması ve Haritalanması: Samsun İli Örneği

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, Samsun ili toprakları için faktör analizini kullanarak minimum veri setinin oluşturulması ve haritalandırılmasıdır. Samsun il sınırları içerisinden 889 noktadan toprak örnekleri alınmış ve onlara ait 17 adet fiziko-kimyasal özellik değerlendirilmiştir. Bu çalışmada değişkenler için en düşük faktör yükü 0.5 olarak alınmıştır. Faktör analizinin başarısını artırmak için oransal etken varyansı düşük bulunan elektriksel iletkenlik, kireç, ekstrakte edilebilir kalsiyum ve hiçbir faktöre değişken olarak atanmayan ekstrakte edilebilir bakır faktör analizine dahil edilmemiştir. Faktör analizi sonucunda 5 adet değişken seçilmiş ve bu değişkenler mikro element yarayışlılığı, tekstür, sedimantasyon, organik madde, alkalilik riski isimleriyle tanımlanmıştır. Seçilen 5 faktör fiziko-kimyasal özelliklere ait toplam değişkenliğin % 72.36sını açıklarken, mikro element yarayışlılığı faktörü % 20.07lik oran ile toprak özelliklerine ait değişkenliği en yüksek oranda açıklayabilen faktör olmuştur. Faktörlere ait krigleme yöntemi ile hazırlanan konumsal dağılım haritalarının ise, Samsun ilindeki topraklar için faktörlerin güçlü ve zayıf olduğu yerleri başarı ile ortaya koyduğu görülmüştür.

The main objective of this study is to create minimum data base and mapping using factor analysis. 889 soil samples were collected from Samsun province and 17 physicochemical properties of them were evaluated. In this study, 0.5 was obtained as the lowest factor value for variables. To increase success of factor analysis, electrical conductivity, lime content, extractable calcium and extractable cupper that was not assigned to any factor as variable were not incorporated in factor analysis. After factor analysis, 5 variables were selected and these variables were called as availability of micro nutrients, texture, sedimentation, organic matter and risk of alkalinity were called. Whereas selected 5 factors explain about 72.36% of total variables belonging to physicochemical properties, availability of micro element factor explain about 20.07% that was found the highest ratio in variables of soil properties. Spatial distribution maps was prepared using kriging methods for factors. It was seen that these maps showed about strong and weak zones of factors for Samsunsoils.