Bazı Inceptisol ve Entisol Alt Grup Topraklarının Fizikokimyasal Özellikleriyle Isısal Yayınım Katsayısı Arasındaki Regresyon İlişkilerin Belirlenmesi

Abstract

Toprak oluşumu süreçlerine, toprak özelliklerinin değişimine, bitki gelişimine vb. önemli düzeyde etkiyapan toprak sıcaklığı, profil içerisindeki dağılımı toprağın termal özelliklerine bağlıdır. Bu çalışmada,Inceptisol ve Entisol toprakların bazı fiziksel, kimyasal ve termal özellikleri incelenmiştir. Vertic Haplustepttoprakta ortalama günlük sıcaklık 15,1-26,7 0C, Typic Haplustept toprakta ise 13,4-23,9 0C arasındadeğişmektedir. Amplitüt değerleri ise maksimum ve ortalama günlük sıcaklığa bağlı olarak alt horizonlaradoğru azalmakta ve 1,2-9,2 0C - 0,6-5,8 0C aralığında değişmektedir. Typic Ustifluvent, Mollic Ustifluvent1, Mollic Ustifluvent-2 topraklarında günlük ortalama sıcaklık değerleri uygun olarak 16,8-24,8 0C; 16,628,8 0C; 16,5-26,7 0C, amplitüt değerleri ise sırasıyla 1,5-7,80C; 2,2-8,2 C ve 1,5-6,7 0C aralıklarındabelirlenmiştir. Isısal yayınım katsayısı alt horizonlara doğru genellikle artış göstermektedir. Inceptisol (VerticHaplustept ve Typic Haplustept) topraklarında ısısal yayınım katsayısı 5,52·10-6-8,76·10-6m2sn-1; 6,17·10-69,36·10-6m2sn-1aralığında saptanmıştır. Typic Ustifluvent toprakta ısısal yayınım katsayısı ise düşük olup,1,71·10-6-1,96·10-6m2sn-1arasında olmaktadır. Mollic Ustifluvent-1 ve Mollic Ustifluvent-2 topraklarında iseısısal yayınım katsayısı uygun olarak, 4,45·10-6-8,20·10-6m2sn-1ve 1,50·10-6-6,48·10-6m2sn-1aralıklarındaelde edilmiştir. Inceptisol ve Entisol toprakların ısısal yayınım katsayısı ile tarla kapasitesi arasındaki ilişkip0,01 ihtimal düzeyinde önemli olarak bulunmuştur (p0,014; R0,68). Organik madde, kil ve kumarasındaki ilişki ise sırasıyla p0,05 (p0,031; R-0,62), p0,01 (p0,005; R0,75), p0,01 (p0,008; R0,72) ihtimal düzeyinde önemli olarak saptanmıştır. Isısal yayınım katsayısı ile tarla kapasitesi, organikmadde, kil, kum özellikleri arasında doğrusal (R20,79) ve doğrusal olmayan (R20,51-0,81) regresyonilişkileri belirlenmiştir

Diffusion of soil temperature on soil horizons which effects significantly on soil formation processes,plant growing, variation of soil properties etc. depends on soil thermal properties. In this study, somephysical, chemical and thermal properties of Inceptisol and Entisol were investigated. Daily mean temperature value of Vertic Haplustept was determined between 15.1-26.7 0C while, daily meantemperature changes between 13.4-23.9 0C for Typic Haplustept. Amplitude values depending onmaximum and mean daily temperature decrease along with increasing soil depth and vary between 1.2-9.2 0C and 0.6-5.8 0C. Daily mean temperature values of Typic Ustifluvent, Mollic Ustifluvent, MollicUstifluvent were found 16.8-24.8 0C; 16.6-28.8 0C; 16.5-26.7 0C and their amplitude values are 1.5-7.8 0C;2.2-8.2 0C and 1.5-6.7 0C, respectively. In addition in generally thermal diffusion coefficient value showedincreasing with increasing soil depth. In Inceptisol (Vertic Haplustept and Typic Haplustept), thermaldiffusion coefficient values were determined between 5.52&middot;10-6-8.76&middot;10-6 m2sn-1; 6.17&middot;10-6-9.36&middot;10-6m2sn-1. In Entisol, thermal diffusion coefficient of Typic Ustifluvent was found low value whereas, thermaldiffusion coefficient values of Mollic Ustifluvent, Mollic Ustifluvent varies 4.45&middot;10-6-8.20&middot;10-6m2sn-1and1.50&middot;10-6-6.48&middot;10-6m2sn-1. Relationships between thermal diffusion coefficient and field capacity in Entisoland Inceptisol were significantly found as statistical p<0.01 (p0.014; R0.68). Moreover, it wasdetermined significantly relationship between organic matter, clay and sand as statistically p<0.05(p0.031; R-0.62), p<0.01 (p0.005; R0.75), p<0.01 (p0.008; R-0.72). In addition to that, it wasdetected between thermal diffusion coefficient and between organic matter, clay and sand linear(R20.79) and nonlinear (R20.51-0.81) regressions