Orta ve doğu karadeniz bölgesi topraklarının yarayışlı Fe, Mn, Zn ve Cu bakımından durumu

Abstract

Bu çalışmanın amacı Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi topraklarının yarayışlı Fe, Mn, Zn ve Cu bakımından genel durumunu belirlemek ve ayrıca toprakların çeşitli fiziksel ve kimyasal özelliklerinin yarayışlı bu mikro element kapsamlarıyla ilişkilerini saptamaktır. Bu amaçla 0 – 25 cm derinlikten 46 adet toprak örneği alınmıştır. Alınan toprak örneklerinden DTPA yöntemiyle ekstrakte edilebilir Fe, Mn, Zn ve Cu yanında belirlenen analiz sonuçlarının açıklanmasında yardımcı olacak bazı fiziksel ve kimyasal analizler de yapılmıştır. Bu çalışmada Samsun’ dan alınan toprakların % 7.6’ sı, Amasya’ dan alınan toprakların % 100’ ü, Rize’ den alınan toprakların % 50’ si demir noksanlığı yönünden yüksek riskli ( 10 ppm Fe) bulunmuştur. Ayrıca Samsun topraklarının % 42.3’ ü azda olsa demir noksanlığı yönünden risk ( 10 – 20 ppm Fe) taşımaktadır. Buna karşın Ordu ve Trabzon’ dan alınan toprak örneklerinin tümü bitkiye yarayışlı demir yönünden yeterli ( 20 – 150 ppm Fe) bulunmuştur. İllerin hiçbiri mangan noksanlığı yönünden yüksek riskli bulunmamış, bununla birlikte Amasya’ dan alınan toprak örneklerinin % 14.3’ ü mangan noksanlığı yönünden azda olsa riskli bulunmuştur. Samsun’dan alınan toprakların % 7.7’ sinde yarayışlı Zn kapsamı kritik düzeyin altında ( 0.5 ppm ) olup, çinko eksikliği sorunu saptanmıştır. Ordu, Amasya, Trabzon ve Rize toprakları çinko yönünden yeterli bulunmuştur. Ordu, Samsun, Amasya, Trabzon ve Rize’ den alınan toprakların hiçbirinde yarayışlı Cu kapsamı kritik düzeyin altında ( 0.2 ppm ) bulunmamıştır. Belirtilen illerde bakır eksikliği sorununa rastlanmamıştır.

The aim of his study is to determine general status of Middle and East Blacksea Region soils in aspect of available trace elements and also find out relationships between some physical and chemical properties of these soils and available trace element contents. For this purpose, 46 numbers of soil samples were taken from 0 – 25 cm depth. Extractable Fe, Mn, Zn and Cu contents with DTPA method and some physical, chemical analyses to explain determined analysis results of trace elements were done in these soils samples. In this study, 7.6 percent of Samsun soils, 100 percent of Amasya soils and 50 percent of Rize soils were found to have high risk (< 10 ppm Fe) in aspect of iron deficiency. Also 42.3 percent of Samsun soils have low risk of iron deficiency (10 – 20 ppm Fe). For all that, all of the soil samples taken from Ordu and Trabzon were found to be sufficient (20 – 150 ppm Fe) in aspect of available iron content. Manganese deficiency problem couldn‘t be observed in the mentioned countries, however 14.3 percent of Amasya soils were found to have low risk in aspect of manganese deficiency. Zinc deficiency problem was determined in the 7.7 percent of Samsun soils which available zinc content is below the critic level (< 0.5 ppm). Ordu, Amasya, Trabzon and Rize soils were found to be sufficient in aspect of available zinc content. Available copper content couldn‘t find below the critic level in the soils taken from Ordu, Samsun, Amasya, Trabzon and Rize (0.2 ppm). Copper deficiency problem couldn‘t be observed in the mentioned countries.