Farklı iki anamateryal üzerinde oluşmuş vertisol toprakların morfolojisi, minerolojik özellikleri ve sınıflaması

Abstract

Yapılan çalışmanın başlıca amaçları; Samsun ekolojik koşulları altında farklı iki ana materyal (bazalt vemarn) üzerinde oluşmuş dört farlı toprak profilinin morfoloji, mineroloji, fiziksel ve kimyasalözelliklerini belirlemek, ii-) toprakların toprak sınıflamasına göre sınıflamasını yapmak ve iii-) fizikselözellikler ile minerolojik özellikler arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Çalışma sonucuna göretopraklar alt gurup düzeylerde Calci Haplustert, Entic Haplustert, Chromic Haplustert, Typic Calciustertolarak sınıflandırılmıştır. Toprakların baskın olarak kil minerali simektit grubu 2:1 tipi şişen kilminerallerinden montmorillonit olup, çok az olarakta nontronit ve kaolinit belirlenmiştir.Fiziksel özelliklerden toprakların likit limit ve plastiklik indeksi değerleri sırasıyla %53-%70 ve %27-%40 arasında değişim göstermektedir. Yüzey horizonlarda likit limit değerleri Calci Haplusterttopraklar en yüksek değere sahip iken, Entic Haplustert topraklar ise en yüksek plastiklilik indeksdeğerine sahip oldukları belirlenmiştir. Birleştirilmiş toprak sınıflama sistemi (USCS)’ne göre ise tümtopraklar yüksek plastisiteli inorganik killer (CH) olarak sınıflandırılmıştır. Aktivite değerlerine göresınıflandırıldıklarında, aktif olmayan killer sınıfları içerisinde değerlendirilmiştir. İndeks özelliklerineve aktiviteye bağlı olarak, toprak genişleyebilir killerinin değerlendirilmesi yapıldığında çoğunluğunugenişleyebilen toprakların oluşturduğu görülmektedir. Ayrıca minerolojik testlerin sonuçları, hemindeks özelliklerin sonucu elde edilen değerleri, hem de şişme değerlendirmesi ile elde edilengenişleyebilir toprak özellikleri arasında uyum tespit edilmiştir.Simektit kil minerallerini fazla düzeyde içeren çalışma alanına ait topraklar, fiziksel ve zeminmühendisliği yönünden elde edilen analiz sonuçları değerlendirildiğinde bu toprakların sorunluolabileceği söylenebilir.

The aims of this study are i-) to determine morphology, mineralogy, chemical and physical properties offour different soil profiles formed on two different parent materials and order, ii-) to classifiedaccording to soil taxonomy, and iii-) to investigate between physical characteristic and mineralogicalproperties. According to this study’s results, four soil profiles were classified as Calci Haplustert, EnticHaplustert, Chromic Haplustert, Typic Calciustert and it was determined that montmonilinite which isone of the swellable 2:1 smectite groups was found as dominate clay mineral followed by nontroniteand kaolinite. Liquid limit and plastic limit of soils were determined between 53-70% and 27-40%,respectively. In surface horizon, liquid limit was found the highest value in Calci Haplustert while,Entic Haplustert has the highest plastic limit value. According to USCS classification, all soils wereclassified as high plasticity, inorganic clay (CH). In addition as classified according to their activityvalues, they were classified as no active clay. According to index properties and clay mineral allprofiles can be said as swellable soils.According to analysis results, it can be said that studied soils including high amount of swellablesmectite clay minerals have problem by taking into consideration of physical ground and soilengineering.