Erozyon Duyarlılık Parametrelerinin Farklı Enterpolasyon Yöntemleriyle Konumsal Dağılımlarının Belirlenmesi: Türkiye, Ilgaz Milli Park Toprakları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Ilgaz Milli Park sınırları içerisinde dağılım gösteren toprakların; toprak aşınım faktörü (USLE-K),dispersiyon oranı ve kil oranı gibi bazı erozyon duyarlılık parametrelerinin belirlenmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımıylafarklı enterpolasyon yöntemleri kullanılarak konumsal dağılımlarının haritalanmasıdır. Bu amaçla, çalışma alanından rastgeleörnekleme yöntemiyle 0-20 cm toprak derinliğinden 151 adet toprak örneği alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, araştırmaalanı topraklarının büyük bir kısmının erozyona karşı oldukça yüksek duyarlı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, duyarlılıkparametreleri ile toprakların diğer fiziksel ve kimyasal özellikleri arasındaki korelasyon analizi sonucuna göre; USLE-K ileorganik madde, kireç, kil ve silt arasında p0.01 önem düzeyinde negatif ilişki belirlenirken, hacim ağırlığı ve kum arasındap0.01 önem düzeyinde pozitif ilişki görülmüştür. Bu duruma yönelik olarak benzer sonuçlar kil haricinde dispersiyonoranında da belirlenmiştir. Kil oranı yönünden, organik madde ile herhangi bir ilişki görülmezken, kil ve silt ile p0.05 önemdüzeyinde negatif, kum ile pozitif ilişki belirlenmiştir. Sonuç olarak, araştırma alanı topraklarının büyük bir kısmının erozyonakarşı duyarlılıkları oldukça yüksek olması nedeniyle, organik madde kapsamını ve hidrolik geçirgenliğini arttırıcı vestrüktürünü geliştirici önlemlerin alınmasının yanı sıra, üzerinde yer alan bitki örtüsünün tahrip edilmemesi de gerekmektedir.

The aim of this study is to determine some erosion susceptibility parameters such as soil erosion factor (USLE-K),dispersion rate and clay ratio of the soils distributed within the Ilgaz National Park and map their spatial distributions usingdifferent interpolation methods with the help of Geographic Information Systems. For this aim, a total of 151 soil sampleswere collected from 0-20 cm soil depth using random sampling method. According to obtained results, it was determined thatmost part of the investigated soils has high erodobility value. In addition, according to the correlation analysis betweensensitivity parameters and other physical and chemical properties of soils; A negative correlation was detected between USLEKand organic matter, lime, clay, and silt at a significance level of p0.01, a positive correlation was found between bulkdensity and sand at a significance level of p0.01. Similar case was also found for DR except for clay. In terms of clay content,there was no relationship with organic matter, but a negative correlation with p0.05 significance with sand and silt, and apositive correlation with sand was found. As a result, due to high erosion sensitivity of a large part of the research area soils,it is necessary to take measures to increase the organic matter content and hydraulic permeability and improve its structure, aswell as to protect the vegetation on the soil.