Türkiye ve Dünya'da Echinococcus multilocularis’in Yayılışına Genel Bakış

Abstract

Echinococcus multilocularis tilkiler başta olmak üzere karnivorların ince bağırsağında bulunan, heteroksen gelişen zoonoz birparazittir. Ergin sestodlar sonkonakta apatojen olarak kabul edilirken, larva formu olan alveolar kist arakonaklar için oldukçapatojendir. Malign tümör benzeri infiltratif, proliferatif ve yıkıcı karakterde olan alveolar kist primer olarak arakonaklarınkaraciğerine yerleşir, buradan diğer organlara metastaz yapar. Akciğer, beyin gibi hayati organlara da yerleşen alveolar kist, tedaviedilmediği takdirde geri dönüşümsüz bozukluklara ve nihayetinde ölüme neden olur. İnsanların da rastlantısal arakonak olduğubu parazitin hayat döngüsü yaban hayatta av-avcı ilişkisi içerisinde devam eder ve bu nedenle lokal bir yayılış gösterir. Yalnızkuzey yarım kürede rastlanan parazit için bazı ülkeler endemik kabul edilirken, Türkiye yüksek endemik birkaç ülkeden biri olarakgösterilmektedir. Ancak ülkemizde yapılan çalışmalara bakıldığında E. multilocularis’in sonkonak ve arakonaktaki yaygınlığı ileilgili çok az yayın bulunduğu, “yüksek endemik” değerlendirmesinin insan olguları baz alınarak yapıldığı görülür. Bu derlemede E.multilocularis’in dünyada sonkonak ve arakonaklardaki yayılışı ile ilgili veriler toplu olarak sunulmuş, ayrıca parazitin ülkemizdekidurumu detaylı olarak irdelenmiştir.

Echinococcus multilocularis, a heteroxen and zoonotic parasite, is found in the intestine of carnivores, particularly foxes. Adultcestodes are regarded apathogenic in definitive hosts, while metacestode, the alveolar form, is high pathogenic for intermediatehosts. The alveolar cyst causes a maling tumor-like lesions with infiltrative, proliferative and destructive character which locates inthe liver primarily, then metastasizes to other organs. If it is not treated in intermediate hosts it causes irreversible symtoms anddeath after located in vital organs such as liver, lungs, brain. Humans are infected by oral uptake of the viable eggs, accidentally.Because its life-cycle depends on relationship between hunter and hunting, endemic areas of the parasite are limited. The cestodais found only in the Northern Hemisphere, while some countries are regarded high-endemic, such as Turkey. However, there is afew study on epidemiology of the parasite in Turkey, except human cases. In the review, data on the distribution of E. multilocularisin definitive and intermediate hosts in the world are presented, and the situation of the parasite in Turkey has been evaluated indetail.