Samsun ilinde farklı kültür bitkilerinde domates lekeli solgunluk virüsü (TSWV)'nün bulaşıklık durumunun belirlenmesi ve bzaı ticari domates çeşitlerinde dayanıklılığı kıran TSWV varyantlarının araştırılması / Havva Yıldırım; Danışman Miray Sökmen

Abstract

Bu çalısmada, Samsun’un Bafra, Çarsamba, Alaçam, Vezirköprü ve Tekkeköy ilçelerindeki domates, biber ve tütün alanlarından 2008 yılında 414 adet örnek toplanmıs ve örnekler Domates lekeli solgunluk virüsü (Tomato spotted wilt virus; TSWV) poliklonal antiserumu kullanılarak DAS-ELISA (Double antibody sandwich-enzyme linked immunosorbent assay) yöntemi ile test edilmistir. Test edilen örneklerin 28 (% 6.8)’inin TSWV ile enfekteli oldugu belirlenmistir. Virüsün ilçelere göre bulasıklık oranı Alaçam’da % 21.2, Vezirköprü’de % 9.6, Çarsamba’da % 7.5 ve Bafra ilçesinde % 6.3 olarak tespit edilirken, Tekkeköy ilçesinden alınan hiçbir örnekte TSWV enfeksiyonu saptanmamıstır. Surveyler sırasında toplanan tütün örneklerinin % 39.4’ü, domates örneklerinin % 35.6’sı,biber örneklerinin % 25’i TSWV ile bulasık olarak tespit edilmistir.ELISA testi sonucuna göre biber, tütün ve domates örneklerine ait ve yüksek absorbans degerlerine sahip birer TSWV izolatı [sırasıyla Ba-Ag-Bi (1), Al-Ka-Tü (1), Ba- Gü-Do (1)] seçilerek, konukçu reaksiyonlarına göre izolatların biyolojik olarak ayrımında ve dayanıklılık çalısmalarında kullanılmıstır. Seçilen 3 izolatın bazı bitkilerde olusturdukları simptomlara göre, biyolojik olarak birbirinden farklı oldugu belirlenmistir. TSWV’ye karsı dayanıklılıkta rol oynayan Sw-5 genini içerdigi belirlenen Esin F1, Logero RZ F1, Swanson F1 ve Petek F1 domates çesitleri ve kontrol olarak hassas oldugu bilinen Falcon çesidi kullanılarak domateste dayanıklılıgı kıran TSWV varyantlarının Samsun ilinde bulunup bulunmadıgı arastırılmıstır. Bu çesitlere ait bitkiler, Ba-Ag-Bi (1), Al-Ka-Tü (1), Ba-Gü-Do (1) izolatları ile ayrı ayrı mekanik olarak inokule edilmisler ve 25 gün sonra ELISA ve RT-PCR ile test edilmislerdir. Al-Ka-Tü (1) izolatının Esin F1 çesidinde, Ba-Gü-Do (1) izolatının ise Logure RZ F1 ve Petek F1 çesitlerinde dayanıklılıgın kırılmasına sebep oldugu saptanmıstır.