Samsun, Ordu ve Giresun illeri fındık bahçelerinde görülen akar türleri ve yoğunlularının belirlenmesi / Faruk Akyazı; Danışman Osman Ecevit.

Abstract

Bu çalışma ile 2001-2002 yıllarında Ordu, Giresun ve Samsun illeri fındık bahçelerinde görülen akar türleri ve populasyon yoğunlukları tespit edilmiştir.Bölgede bulunan akar türlerini tespit etmek için, Samsun, Ordu ve Giresun illerinde toplam 27 bahçede sürveyler yapılmıştır. Bu sürveyler sırasında 3 alttakıma ait 14 familyadan 39 akar türü tespit edilmiştir. Bulunan bu akarlardan 7'si, fındıklarda önemli ölçüde zarara neden olan Eriophyidae familyasından olup, bu türler gal oluşturan Phytoptus avellanae Nal. ve Cecidophyopsis vermiformis Nal. ile vagrant form olarak bilinen Aculus comatus Nal., Tegenotus depressus Nal., Anthocoptes loricatus Nal., Phyllocoptes coryli Nal., Phyllocoptes lamimani (Keifer) (Acari:Eriophyidae) türleridir. Tespit edilen diğer önemli zararlı akar türleri ise Tetranychidae familyasından Eotetranychus coryli Reck, Tetranycopsis horridus Can.& Fan.ve Tetranychus sp.(Acari: Tetranychidae)'dir. Böylece çalışma sonucunda fındık bahçelerinde Tarsonemidae, Tenuipalpidae familyasıdan tespit edilen türler ile birlikte toplam 15 tane bitki zararlısı akar türü tespit edilmiştir. Yapılan sürveylerde bu zararlı akarların yanısıra fazla miktarda predatör akar türü de bulunmuştur. Bunlar içinde en yaygın olanlar Phytoseiidae familyasından Kampimodromus aberrans Oudemans., Typhloctonus tiliarum Oud., Paraseiulus soloiger, Phytoseius echinus Oud., Euseius finlandicus Oud., Amblyseius sp,, A. andersoni, A. cucumeris Oud., A. potantillae Garman (Acari: Phytoseiidae) ile Tydeidae familyasından Tydeus californicus Banks., T. caudatus Duges ve Pronematus elongatus (Acari: Tydeidae) türleridir. Ancak bu çalışmada Stigmaeidae, Trombidiidae, Ascidae, Anystidae, Bdellidae, Cunaxidae familyalarından predatör türlerin çok fazla yaygınlık gösteremedikleri belirlenmiştir. Ayrıca 3'ü Acaridae, 1'i ise Oribatidae familyalarından olmak üzere toplam 4 tane de nötr akar bulunmuştur.Çalışma kapsamında Samsun ilinde bulunan, biri ilaçlı diğeri ilaçsız iki bahçede tespit edilen akar türlerin populasyon yoğunlukları da belirlenmiştir. Araştırma sonucunda ilaçlı bahçelerde, özellikle ilaçlamalardan sonra, zararlılarla birlikte yararlı akar populasyon yoğunluğunda da önemli derecede azalma olduğu görülmüştür. Bir sonraki yıl ise, zararlıların daha yüksek populasyonda ortaya çıktığı gözlenmiştir. İlaçsız bahçede ise zararlı akar yoğunluğu oldukça düşük iken, yararlı akar türlerinin sayısının ve yoğunluklarının daha yüksek olduğu da belirlenmiştir.