Kızıl Deniz Aqaba Körfezi fitoplankton kompozisyonu ve iz-pigmentleri / Fatih Şahin ; danışman Levent Bat

Abstract

Özet,Aqaba Körfezi’nin (Kızıl Deniz) Ürdün kıyılarında dağılım gösteren fitoplankton türlerinin kompozisyonunu, kalitatif ve kantitatif özelliklerini, fitoplankton iz pigmentlerini ve bunların çevresel parametrelerle ilişkisini saptamak, fotosentetik pigmentlerin HPLC analizi ile fitoplankton gruplarının kimyasal taksonomisini tespit etmek amacı ile Ocak-Aralık 2007 ve Ocak-Ekim 2008 dönemlerinde belirlenen 5 istasyonda deniz yüzey suyundan 107 adet örnek toplanmıştır. Yapılan inceleme sonucunda 113 taksa (%60,1) Dinophyceae, 1 takson (%0,5) Prymnesiophyceae, 3 taksa (%1,6) Dictyochophyceae, 34 taksa (%18,1) Bacillariophyceae, 21 taksa (%11,2) Coscinodiscophyceae ve 16 taksa (%8,5) Mediophyceae olmak üzere toplam 188 fitoplankton türü tespit edilmiştir.ürlerin kommunitede bulunma sıklıkları incelendiğinde; 2007 yılında tespit edilen fitoplankton kompozisyonunun %39’unun sık bulunan türler (59 tür) ve 2008 yılında ise %47’sinin sık bulunan türler (63 tür) ile temsil edildiği belirlenmiştir.Araştırma süresince Prymnesiophyceae sınıfı bolluk değeri yönünden en baskın sınıftır. Tespit edilen en yüksek bolluk değeri Şubat 2008’de 72460 hücre.l-1 olarak tespit edilmiştir. Araştırma döneminde tespit edilen en yüksek ortalama biyokütle değeri Nisan 2008’de 10,255 ?g.l-1 ile Dinophyceae sınıfına ait olup, biyokütle değerleri yönünden de Dinophyceae en baskın sınıftır.Fitoplankton türlerinin oluşturdukları kommunitelerde diversite indeksleri incelendiğinde en yüksek diversite indeks katsayısı (4,82) 2007 yılı Eylül ayında tespit edilmiştir. Fitoplankton türlerinin oluşturdukları kommunite değişimi özellikle Ekim-Şubat dönemleri arasında belirgindir.2007 yılında nitrat değeriyle Coscinodiscophyceae sınıfı tür sayısı arasında negatif yönde, Dictyochophyceae sınıfı tür sayısı arasında pozitif yönde; nitrit değeri ile Dictyochophyceae tür sayısı arasında pozitif yönde istatistiksel açıdan önemli bir ilişki mevcuttur (p<0,05). 2008 yılında ise en güçlü ilişkilerin nitrit ve fosfat değerleri ile Prymnesiophyce sınıfı bolluğu v biyokütlesi arasında (sırasıyla r= 0,76; r=0,91); silis ile Dictyochophyceae sınıfı arasında (r= 0,72) saptanmıştır.Tespit edilen fitoplankton sınıfları arasında aylara göre oluşan kümelenmede en etkili çevresel parametreler 2007 yılında tuzluluk, fosfat ve klorofil-a (?r=0,54) ve 2008 yılında ise tuzluluk, pH, çözünmüş oksijen, amonyak ve fosfat (?r=0,75)olarak tespit edilmiştir.2007 yılında fitoplankton bolluk değerleri ile iz pigmentlerin istasyonlarındaki kimyasal taksonomik (CHEMTAX) ilişkileri incelendiğinde, Dictyochophyceae sınıfı ile klorofil-a, klorofil-c ve alloxanthin pigmentleri arasında ve Prymnesiophyceae sınıfı ile ?-carotene pigmenti arasında; 2008 yılında ise Bacillariophyceae sınıfı ile klorofil-a pigmenti arasında; Dinophyceae sınıfı ile diadinoxanthin ve 19-hexanoyloxyfucoxanthin pigmentleri arasında; Dictyochophyceae sınıfı ile klorofil-c, alloxanthin ve ?-carotene pigmentleri arasında; Prymnesiophyceae sınıfı ile diadinoxanthin, fucoxanthin ve 19-hexanoyloxyfucoxanthin pigmentleri arasında kuvvetli ilişki (p <0,05) tespit edilmiştir.