Atorvastatinin karaciğer hücrelerinde oksidatif ve nitrozatif stres üzerine etkilerinin araştırılması / Yeliz Yılmaz Miroğlu; danışman Ayhan Bilir

Abstract

Çalışmamızda insan hepatoma hücre kültüründe (Hep3B), antioksidan enzim (CAT veGSH-Px) aktiviteleri, nitrik oksit (NO) ve lipid peroksidasyonuna bakılarak, hücrelereatorvastatin verilmesinin oksidatif ve nitrozatif strese etkisinin olup olmadığı; ayrıca hücreçoğalması, hücre canlılığı, programlanmıs hücre ölümü ve sentez fazındaki hücreler üzerineetkisi arastırıldı.Atorvastatin, insan hepatoma hücre hattının iki boyutlu (tek tabakalı) ve üç boyutlu(sferoid) kültürlerinde 72 saat süresince denendi. Aynı zamanda ilacın etkisinikarsılastırabilmek için ilacın verilmediği bir kontrol grubu olusturuldu. Dlacın etkileri iki boyutlu hücre kültürlerinde antioksidan enzim (CAT ve GSH-Px) aktiviteleri, nitrik oksit (NO), lipidperoksidasyonu, hücre çoğalması, hücre canlılığı, programlı hücre ölümü ve üç boyutlu hücrekültürlerinde ise hücre ince yapısı (geçirimli elektron mikroskobu dikkate alınarak)değerlendirildi. Antioksidan enzim aktiviteleri açısından ilacın, kontrol grubu ile karsılastırıldığındakatalaz (CAT) aktivitesini 48. ve 72. saatlerde arttırdığı ve en yüksek CAT aktivitesinin 72. saat100 ?M ilaç dozajında olduğu tespit edildi. Dlacın, glutatyon peroksidaz (GSH-Px) aktivitesi ise24., 48. ve 72. saatlerde azalttığı ve en düsük GSH-Px aktivitesinin 72. saat 100 ?M ilaçdozajında olduğu saptandı. Atorvastatinin lipid peroksidasyonuna etkisine bakıldığında, kontrolgrubuna göre 24. ve 72. saatlerde bir azalmanın, 48. saatte ise bir artısın olduğu tespit edilmistir.Dlaç verilen ve ilaç verilmeyip kontrol olarak belirlenen kuyucuklardan yapılan analizlerdeaktivite azlığı nedeniyle örneklerin önemli bir kısmında kantitatif NO aktivite ölçümüypılamamıstır.Dlacın, kontrol grubu ile karsılastırıldığında, hücre çoğalmasını, hücre canlılığını vesentez fazındaki hücrelerin oranını azalttığı, programlı hücre ölümünü ise artırdığı tespit edildi.Hücre çoğalması, hücre canlılığı ve sentez fazındaki hücrelerin oranını azaltan, programlı hücre ölümünü ise arttırtan en etkili ilaç dozajının 200 ?M olduğu saptandı. Dlacın kontrol gubunagöre hücre morfolojisi ve ince yapısını değistirdiği ve en etkili ilaç dozajının 200 ?M olduğubelirlendi.Tüm bu veriler göz önüne alınarak bir değerlendirme yapıldığında atorvastatinin insanhepatoma hücrelerinde (Hep3B) oksidatif stresi azaltıcı etkisinin olduğu söylenebilir. Diğeryandan hem hücrenin yapısını bozarak hemde hücrenin çoğalmasını engelleyerek hücrelerincanlılığını da azalttığı söylenebilmektedir. Bu nedenlerden dolayı hepatoma hücre hattındaönemli bir etkiye sahip olabilir. Diğer bir ifadeyle kanserlesmis hücrelerin tedavisinde kullanılabilme olasılığı olabilir.