Samsun çevresinde yayılış gösteren bazı Anchusa L. (boraginaceae) türleri üzerinde morfolojik, anatomik ve taksonomik bir araştırma / Şenay Ulu; Danışman Tülay Aytaş Akçin
Abstract
Bu çalısmada, 2004-2005 yılları arasında Samsun ve çevresinde yayılıs gösteren bes Anchusa L. taksonuna ait örnekler [A. azurea Miller var. azurea, A. pusilla Gusul., A. undulata L.subsp. hybrida (Ten) Coutinho, A. leptophylla Roemer & Schultes subsp. leptophylla, A.leptophylla Roemer& Schultes subsp. incana (Ledeb) Chamb.] farklı lokalitelerden toplanmıstır. Örnekler, morfolojik özellikleri esas alınarak gruplara ayrılmıs, her gruba ait 56 morfolojik özellik tespit edilerek bunlardan kantitatif olanlarının ölçümleri alınmıstır. Dncelenen tüm örneklerden elde edilen sonuçlarla, türlerin varyasyon sınırları belirlenmeye çalısılmıs ve sınıflandırmada taksonların ayrımında kullanılabilecek özellikler tespit edilmistir. Yaptığımız morfolojik arastırma sonucunda, incelenen Anchusa L. taksonlarında korolla tüp uzunluğunun ayırt edici olmadığı belirlenmistir. Bunun yanı sıra kaliks lob uzunluğunun kaliks uzunluğuna oranının, kaliks uzunluğundan daha güvenilir bir karakter olduğu görülmektedir. Çok güvenilir olmamakla birlikte, gövde boyu, infloresans uzunluğu ve gövde yaprak eni gibi özelliklerin taksonların ayrımında kullanılabileceği belirlenmistir. Taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile yapılan incelemelerde, Anchusa L. cinsine ait farklı taksonların fındıkçıklarının sekli, yüzey üzerindeki damarlanma tipi ve papilların sekli ve düzenlenisi gibi özelliklerin taksonların ayrımında kullanılabilecekleri belirlenmistir. Anatomik arastırmalar, her taksona ait örneklerin kök, gövde ve yapraklarından alınan enine kesitler üzerinde yapılmıstır. Anatomik sonuçların, elde edilen morfolojik bulguları destekler yönde olduğu tespit edilmistir. Yapılan istatistiki değerlendirmeler sonucunda, korolla tüp uzunluğunun taksonomik öneme sahip olmadığı, buna karsın kaliks lop uzunluğunun kaliks uzunluğuna oranının taksonların ayrımında kullanılabilecek en önemli özellik olduğu belirlenmistir.
