Samsun-Mert Irmağı su ve sediman kalite belirleme çalışmaları / Banu Şenel; Danışman Gülfem Bakan.

Abstract

Bu tez çalışmasında, Karadeniz'e Samsun ilinde önemli miktarda deşarjı olan Mert Irmağı'nın deşarja yakın kısmından alınan yüzey sediman ve su örneklerinde, çevre kirliliği parametrelerinin tayini ile su ve sediman kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Samsun Mert Irmağı- Karadeniz deşarjında yüzey sediman (dip çamur) araştırmasında, 10 değişik noktadan, yüzey sediman ve su örnekleri alınmıştır. Birdge- Ekman grab sediman örnekleyici ile toplanan sediman örneklerinde, yaş analiz olarak % su miktarı, % organik madde miktarı, % porozite ve pH, kuru analiz olarak ise metal (Pb, Cd, Cr, Cu, Mn, Co) ve toplam fosfor ölçümleri yapılmıştır. Mert Irmağı sediman tabakasında ortalama su miktarı%57,55, porozite değeri ise %56,92 olarak bulunmuştur. Mert Irmağı sediman yüzeyinde, pH değeri 6,80 şle 7,65 arasında değişirken, organik madde miktarı ise ortalama olarak %5,61 değeri ile sediman tabakasında evsel ve tarımsal kirlilik birikimi olduğunu göstermektedir. Atomik absorbsiyon spektrometresinde ölçümü yapılan kuru sediman örneklerindeki ağır metal sonuçlarının değerlendirilmesi, jeoakümülasyon indeks sınıflandırması ve Almanya ARGE Elbe nehir sistemi için geliştirilen sediman kalitekriterlerine göre yapılmıştır Buna göre nehir sedimanı Pb, Mn, Cu, Co ve Cr yönünden Igeo'ya göre orta derecede kirli sediman kalitesi özelliği gösterirken, ARGE Elbe sınıflandırmasına göre, hemen hemen tüm metaller için aşırı kirli olarak bulunmuştur. Sediman örneklerinde yapılan toplam fosfor analizinde de sisteme karışan fosforun büyük bir kısmının sedimanda biriktiği gözlenmiştir. Öte yandan, sediman örnekleme noktalarına paralel olarak alınan su örneklerinde ise BOİ5, KOİ, TAM, TÇM, T(oC), pH, toplam fosfor, orta fosfor, TKN, NH3-N, NO2-N, NO3-N, Organik-N ve ağır metal (Pb, Cu, Mn, Co, Cd, Cr) ölçümleri yapılmıştır ... Sonuç olarak, Mert Irmağı su suları, Çevre Mevzyatı-Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği- Kıta içi Su Kalite Sınıflandırması'na göre genel olarak kirli su özellileri taşırken, sediman tabakası da aşırı kirli sediman kalite sınıfına girmektedir. Sediman tabakasındakibu kirlilik yükü her an için suya geri dönebilecek potansiyel bir kirliliği göstermektedir. Ve bu kirlilik, ağırlıklı olarak evsel atıksulardan kaynaklanmaktadır. Su tabakasının taşıdığı bu kirlilik yükü,sediman tabakasında da özellikle yüksek % organik madde içeriği ile kendini gösternektedir. [Not: Özet uzun olduğundan kısaltılmıştır.]