Endüstriyel atıksulardan biyosorpsiyonla kurşun giderimini incelenmesi / Tolga Bahadır; Danışman Hanife Büyükgüngör
Abstract
Alıcı ortam için düşük konsantrasyonlarda bile oldukça toksik bir metal olan kurşun(II) iyonunun, akü sanayi atıksuyundan ileri bir arıtım tekniği olan biyosorpsiyon sistemleriyle giderimi üzerine çeşitli parametrelerin etkilerini incelemek amacıyla ayrıntılı bir çalışma yürütülmüştür. Kurşun tüketimi en fazla olan endüstriler arasında ilk sırada akü sanayisi gelmektedir. Bu nedenle akü sanayisi seçilmiş ve deneyler bu sanayinin atıksularıyla yapılmıştır. Akü sanayi atıksuyundaki ortalama kurşun(II) iyonu konsantrasyonu 3.7 mg/L civarında bulunmuş ve bu değerin 1.0 mg/L'nin aşağısına çekilmesi hedeflenmiştir.Hızlı nüfus artışı, sanayi devrimi, çarpık kentleşme ve her geçen gün sayısı artan tarımsal sulama sonucu büyük bir su sarfı ve ürkütücü boyutlarda su kirliliği ortaya çıkmıştır. Bu durum, mevcut su kaynaklarının korunması için ciddi önlemler alınması gerektiğini ortaya koymaktadır.Son yıllarda endüstrilerden kaynaklanan kirleticilerin miktarı hem artmakta hem de daha kompleks hale gelmektedir. Atık kompozisyonundaki bu artış ve eğilim, atıkların bertarafında kullanılan klasik arıtım yöntemlerini yetersiz kılmaktadır. Bunun yanı sıra geri kazanım önemli olmakta ve sulardan değerli metallerin yeniden kullanımına ilgi giderek artmaktadır.Su ve atıksulardan ağır metallerin gideriminde klasik yöntemlere bir alternatif olarak biyosorpsiyon son yıllarda dikkat çekmektedir. Bu amaçla, akü sanayi atıksularında ağırlıklı olarak bulunan kurşun(II) iyonlarının Rhizopus arrhizus ile biyosorpsiyonu incelenmiştir. Bu mikroorganizma biyosorpsiyon özelliğinin bilinmesinden dolayı tercih edildi.Bu çalışmada, kurşun(II) iyonlarının R. arrhizus'a biyosorpsiyonuna ortam koşullarının etkisi kesikli karıştırmalı bir kapta araştırıldı. Başlangıç pH'sının 4.5, sıcaklığın 30°C, mikroorganizma boyutunun 63-90 µm ve mikroorganizma konsantrasyonunun 1.0 g/L değerlerinde en yüksek biyosorpsiyon hızları elde edildi.Sonuç olarak % 95'in üzerinde yüksek giderim verimleri arıtımın ilk beş dakikalık periyotlarında elde edilmiş ve kurşun konsantrasyonu 1.0 mg/L'nin altına düşürüldü.
