Disülfürlerin mikrodalga yardımıyla sentezi / Nalan Türköz ; danışman Halil Kütük

Abstract

Bu çalışamda klasik yöntemlerle uzun sürede ve düşük verimle sentezlenen sübstitüe disülfür türevleri farklı mikrodalga sentez yöntemleri kullanılarak sentez edilmiştir. Bu amaçla ev tipi mikrodalga fırına reaksiyonun ilerleyişini görmek için kamara takılmış ve bir geri soğutucu sistem eklenerek fırın modifiye edilmiştir.Bileşiklerin mikrodalga sentezleri; çözücü içerisinde, katı fazda ve çözücü ile ıslatılarak yapılmış; kısa reaksiyon zamanı ve yüksek verim açısından uygun şartlar belirlenmiştir. Sentezlenen disülfür türevlerinin yapıları IR, ¹H-NMR ve ¹³C-NMR spektroskopik teknikleri ile aydınlatılmıştır. Disülfürlerin reaksiyon süreleri ve verimleri dikkate alınarak klasik ve mikrodalga ısıtma karşılaştırılması yapılmıştır. Klasik ısıtmayla %25 verimle 1920 dakikada sentezlenen 4-Bromdifenilsülfür (IV), mikrodalga ısıtmayla 640 kat daha hızla %69 verimle 3 dakikada sentezlenmiştir. 4-Klordifenildisülfür (V) klasik olarak %40 verimle 1440 dakikada sentezlenirken, mikrodalgada %77 verimle yaklaşık 720 kat daha kısa sürede 2 dakikada sentezlenmiştir. 2-Amino–4-(2-p-tolildisülfür) propanoik asit (XXXIX) mikrodalgada %43 verimle 70 dakikada elde edilirken, klasik koşullarda elde edilmemiştir.Mikrodalgaların hızlı ısıtması ve çözücülerin gecikmiş kaynama noktalarıyla ortaya çıkan termal etkiler ile polar geçiş durumlarındaki sterik veya elektronik sebeplerle, yüksek enerjili geçiş durumuna sahip reaksiyonlarda gözlenen, mikrodalgaların seçici ve etkin absorbsiyonundan kaynaklanan özelliklerin mikrodalgada yapılan reaksiyonların verimlerinde ve hızlarındaki önemli artışa neden olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada disülfür türevlerinin sentezinde kullanılan mikrodalga ısıtmanın, klasik ısıtmanın farklı bir etkiye sahip, hızlı ve yüksek verimli sentez imkânı sağlayan bir yöntem olduğu görülmüştür.