Sigara izmarit zifiri ve ısıl işlem görmüş çeşitli yiyeceklerdeki bazı polisiklik aromatik hidrokarbonların spektroskopik ve kromatografik yöntemlerle analizi / Filiz Kabadayı; Danışman Ş. Fatma Aygün.
Abstract
Bu çalışmada bazı PAH bileşiklerinin sigara izmarit zifirinden ve ısıl işlem görmüş çeşitli yiyeceklerden UV-VIS Spektrofotometrisi ve Yüksek Basınç Sıvı Kromatografisi kullanılarak tayin edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ilk bölümünü sigara izmarit zifiri üzerinde yapılan incelemeler oluşturmaktadır. Bu amaçla öncelikle krisen, dibenz[a,h]antrasen, perilen ve benz[a]pirenden oluşan dört farklı PAH bileşiğinin XAD-2 kolonunda adsorpsiyon ve geri alınabilirlikleri UV-VIS Spektrofotometresi ve Yüksek Basınç Sıvı Kromatografisi kullanılarak incelenmiştir. Ardından belirtilen PAH bileşiklerinin analitik tayini için gerçek numunelerde yürütülen çalışmalar verilmektedir. Bu amaçla öncelikle sigara filtre ekstraktına ayrı ayrı olarak eklenen PAH' ların XAD-2 kolonundan geri alınabilirlik verimleri ve ardından dört PAH bileşiğinden oluşan karışımın sigara filtre ekstraktına eklenerek kolondan geri alınabilirlik verimi belirlenmiştir. İncelenen sigaralardan Kısa Maltepe ve Tekel 2000' de benz[a]piren miktarları sırası ile 0,0985 µg/ izmarit ve 0,0720 µg/ izmarit olarak bulundu. İncelenen diğer PAH bileşikleri tayin limitinin altında kaldığından tayin edilememiştir. Çalışmanın ikinci bölümü ısıl işlem görmüş çeşitli yiyeceklerden benz[a]pirenin tayini için geliştirilen yöntemi içermektedir. Bu amaçla mangalda pişirilmiş dana ve kuzu eti ile yine mangalda pişirilmiş yeşil biberde benz[a]piren tayini yapıldı. Benz[a]pirenin tayini; sabunlaştırma, sıvı-sıvı ekstraksiyonu ve XAD-2 kolonunda saflaştırma işlemlerini içeren üç adımdan oluşmaktadır. Belirtilen işlemlerin ardından HPLC-UV detektör ve HPLC-Fluoresans detektör kullanılarak benz[a]piren kantitatif olarak tayin edilmektedir. Buna göre UV detektör ve fluoresans detektör ile belirlenen benz[a]piren miktarı mangalda pişirilmiş kuzu etinde, dana etinde belirlenenden daha yüksek bulunmuştur. Mangalda pişirilmiş yeşil biberden benz[a]pirenin geri alınabilirliği % 98,22 olarak oldukça iyi bir verime sahiptir. Ancak gerçek numunede benz[a]piren tayin limitinin altında kaldığı için tayin edilememiştir.
