Doğu Karadeniz bölgesinde doğadan avlanan ve yetiştiriciliği yapılan dere alabalığının (salmo trutta forma fario linneaus, 1758) et kalitesinin belirlenmesi üzerine bir araştırma / M. Emin Erdem; Danışman Yalçın Kaya

Abstract

Yapılan çalısmada, Dogu Karadeniz Bölgesi'nde dogadan avlanan ve balık üretme çiftliklerinde yetistirilen Dere Alabalıgında (Salmo trutta forma fario L.1758) Ocak 2003-Aralık 2003 tarihleri arasında, aylık olarak kondisyon faktörü, et verimi ve et kalitesi belirlenerek, dogal ve kültür balıkları arasındaki farklar ortaya konulmaya çalısılmıstır. Ayrıca üreme dönemlerinde et kalitesindeki degisimlerin belirlenmesi amacı ile Gonadosomatik indeks (GS) hesaplanmıstır. Ortalama et verimi oranları, dogal dere alabalıklarında %67.85±0.48 ile, %63.73±0.73 olan kültür alabalıklarının et veriminden önemli derecede fazla bulunmustur (P[0.05). Kondisyon faktörünün ortalama degerleri, dogal dere alabalıklarında 1.038±0.021, kültür dere alabalıklarında 1.096±0.019 olarak hesaplanmıstır. GS degerlerine göre dogal alabalıkların Agustos-Ekim ayları arasında, kültür dere alabalıklarının ise Ekim-Ocak aylarında üreme dönemlerini geçirdikleri belirlenmistir. Dogal dere alabalıkları ile kültür dere alabalıklarında ham protein, ham yag, su ve ham kül miktarları sırasıyla %17.39±0.274-%16.66±0.337, %2.80±0.165-%3.62±0.228, %78.10±0.239-%77.43±0.387, %1.15±0.026-%1.21±0.029 olarak hesaplanmıstır. Bu sonuçlara göre, dogal dere alabalıklarının ham protein ve ham yag içeriklerinin kültür dere alabalıklarından önemli ölçüde farklı oldugu (P[0.05) bulunmustur. Yag asitleri içerisinde en fazla bulunan yag asitlerinin, dogal dere alabalıklarında palmitik asit (C16:0) (%17.45±0.71), kültür dere alabalıklarında ise oleik asit (C18:1n-9) (%27.05±0.29) oldugu belirlenmistir. Tüm yag asitleri içerisinde toplam doymus yag asitleri (SAFA) oranı, dogal dere alabalıklarında %25.65±0.82, kültür dere alabalıklarında %25.16±0.63 olarak belirlenmis, istatistiksel olarak bir farka rastlanmamıstır (P]0.05). Toplam tekli doymamıs yag asitleri (MUFA), dogal dere alabalıklarında %20.99±0.78, kültür dere alabalıklarında %34.03±0.18 bulunmus, her iki balık grubu arasında önemli farklar tespit edilmistir (p[0.05). Toplam çoklu doymamıs yag asitleri (PUFA) miktarı ise dogal dere alabalıklarında (%32.03±1.93) kültür dere alabalıklarından (%29.83±0.34) daha fazla bulunmustur (p[0.05). Ayrıca EPA (C20:5n-3)'nın dogal dere alabalıklarında kültür alabalıklarından (dogal, %6.62±0.33; kültür, %2.52±0.07), DHA'nın (C22:6n-3) ise kültür dere alabalıklarında dogal dere alabalıklarından (dogal, %7.66±1.05; kültür, %11.61±0.33) fazla miktarda bulundugu tespit edilmistir. Yapılan analizler sonucunda dogal ve kültür dere alabalıklarında EPA ve DHA miktarları açısından önemli farklar oldugu ortaya konmustur (P[0.05). -3/-6 oranı ise dogal dere alabalıklarında 3.39±0.33, kültür dere alabalıklarında ise 1.20±0.08 olarak hesaplanmıstır (P[0.05).