Depolama süresinin ayçiçeğinin (Helianthus annuus L.) fiziksel, mekaniksel ve kalite özellikleri üzerine olan etkileri / Murat Mengüloğlu; Danışman Turgut Öztürk

Abstract

Bu çalışmada bitkisel yağ sanayinin en önemli hammaddelerinden birisi olan ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.), depolama süresinin Sanbro çeşidi ayçiçeği tohumlarında fiziksel-mekaniksel ve kalite özellikleri üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Çalışma kapsamında deney materyalleri için tane mekaniğinde etkili olan şekilsel özellikler (küresellik, tane hacmi, tane yüzey alanı), fiziksel özellikler (birim hacim ağırlığı, özgül ağırlık, porozite), mekaniksel özellikler (içsel sürtünme açısı, statik sürtünme katsayısı, dinamik sürtünme katsayısı, basınç oranı) ile ürüne ilişkin bazı kalite özelliklerindeki (yağ oranı ve asitlik) değişimler bağımlı değişken, depolama süresi (15, 30, 45, 60, 75, 90, 105, 120, 135, 150 gün) ise bağımsız değişken olarak ele alınmıştır.Araştırma sonucunda depolama sürecinde (150 gün) deney materyallerinde izlenen şekilsel özelliklerdeki değişim ile depolama süresi arasındaki ilişki istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır. Ürüne yönelik fiziksel özelliklerden birim hacim ağırlık -depolama süresi arasındaki ilişki P<0.01 olasılık düzeyinde önemli bulunurken, özgül ağırlık - depolama süresi, porozite - depolama süresi, içsel sürtünme açısı - depolama süresi arasındaki ilişki önemli bulunmamıştır. Depolama süresine bağlı olarak ürün-sürtünme yüzeyleri arası statik sürtünme katsayılarındaki değişim beton ve galvanize çelik yüzeylerde önemsiz, ahşap yüzeyde ise P<0.01 olasılık düzeyinde önemli bulunmuştur. Depolama süresi ve sürtünme yüzeylerinin (BS 30 betonu, galvanize çelik ve ahşap) dinamik sürtünme katsayısına etkisi ise beton yüzey için önemsiz bulunurken ahşap ve galvanize çelik yüzeyler için ise P<0.01 olasılık düzeyinde önemli bulunmuştur. Deney materyallerinde depolama süresi ve basınç oranı arasındaki ilişki ise istatistiksel açıdan önemli bulunmamıştır. Depolama periyodu boyunca (150 gün) deney numunelerinde yağ oranı %20’nin üzerinde bir azalma göstermiştir. İstatistiksel açıdan ayçiçeği numunelerinde depolama süresi ve yağ oranı arasında P<0.01 olasılık düzeyinde önemli bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Depolama periyodunun başlangıcında üründe % 0.48 düzeyinde saptanan asitlik oranı 150 günlük bir depolama periyodu sonunda % 400’lük bir artışla % 1.99 seviyesine ulaşmıştır. İstatistiksel açıdan da depolama süresinin ürünün asitlik üzerinde olan etkisi P<0.01 olasılık düzeyinde önemli bulunmuştur.