Farklı orijinli çemen (Trigonella foenum-graecum L.) populasyonlarında bazı önemli morfolojik, fenolojik ve kalite kriterlerinin belirlenmesi / Ali Aydın; Danışman Kudret Kevseroğlu

Abstract

Bu çalışma, Samsun’un Çarşamba ilçesi şartlarında 2009 yılında yürütülmüştür. Çalışmada Fabacea familyasına ait olan ve ülkemizin değişik bölgelerinde kültürü yapılan 7 çemen (Trigonella foenum-graecum L.) populasyonunun bazı önemli morfolojik, fenolojik ve kalite kriterleri incelenmiştir. Trigonella foenum-graecum L.’de fenolojik gözlemlerden çıkış süresi 18-25 gün, ilk çiçeklenme süresi 36-38 gün, bitki boyu 22,7-36,0 cm, 1000 tane ağırlığı 13,5-17,8 gr, bitkide bakla sayısı 20,3-31,1 adet/bitki, baklada tane sayısı 9,4-11,6 adet/bakla, tane verimi 20,1-106,8 kg/da, ham protein oranı %25,4-30,8, ham kül oranı %3,1-7,9 ve müsilaj oranı %19,7-24,3 olarak bulunmuştur. Yapılan analizler sonucunda morfolojik özelliklerden bitki boyu bakımından populasyonlar arasında önemli bir farklılık bulunmamıştır. Verim kriterlerinden 1000 tane ağırlığı ve tane verimi bakımından populasyonlar arasında önemli (P<0,05) düzeyde farklılık tespit edilirken, bitkide bakla sayısı ve baklada tane sayısı bakımından istatsitiki anlamda fark bulunmamıştır. Kalite kriterlerinden ham protein oranı, ham kül oranı ve müsilaj miktarı bakımından çok önemli (P<0,01) bir farklılık ortaya çıkmıştır.Tüm kalite kriterleri değerlendirildiğinde Türkiye’nin farklı bölgelerinden temin edilen çemen populasyonundan elde edilen değerler bu bitkinin bölgemiz koşullarında rahatlıkla yetiştirilebileceğini göstermiştir.