Türkiye'de islah edilmiş yeni soya (Glycine max. L. Merrill) çeşitlerinin Orta Karadeniz bölgesi koşullarında verim ve kalite performanslarının belirlenmesi / Bayram Ay; danışman Funda Arslanoğlu
Abstract
Özet,Araştırma, Samsun İli Bafra ve Terme İlçelerinde 9’u Türkiye’de ıslah edilmiş, 3’ü yabancı menşeili soya çeşitleri ile yürütülmüştür. Çalışmada 10 agronomik ve 2 teknolojik özellik incelenmiş, 3 fenolojik gözlem yapılmıştır. Araştırmada; bitki boyu Bafra lokasyonunda 128.93-195.93 cm, Terme lokasyonunda 112.76-155.36 cm; ilk bakla yüksekliği Bafra lokasyonunda 12.73-21.03 cm, Terme lokasyonunda 8.46-17.20 cm; bitkideki bakla sayısı Bafra lokasyonunda 91.70-144.06 adet, Terme lokasyonunda 109.13-189.16 adet; baklada tane sayısı Bafra lokasyonunda 2.00-3.00 adet, Terme lokasyonunda 2.16-3.00 adet; dal sayısı Bafra lokasyonunda 2.03-5.43 dal/bitki, Terme lokasyonunda 1.00-3.76 dal/bitki; tohum verimi Bafra lokasyonunda 375.03-567.43 kg/da, Terme lokasyonunda 335.50-570.68 kg/da; biyolojik verim Bafra lokasyonunda 104.17-157.50 g/bitki, Terme lokasyonunda 90-175 g/bitki; bitkide tohum verimi Bafra lokasyonunda 62.25-78.70 g, Terme lokasyonunda 37.39-102.49 g; hasat indeksi Bafra lokasyonunda % 27.99-40.08, Terme lokasyonunda % 28.83-40.81; 1000 tane ağırlığı Bafra lokasyonunda 167.77-224.44 g, Terme lokasyonunda 124.97-235.05 g arasında bulunmuştur. Çeşitlerin protein oranı % 39.63-43.11, yağ oranı % 16.13-18.52 arasında değişmiştir. Ayrıca bitkide bakla sayısı ile biyolojik verim (r: 0.835**) ve bitkide tohum verimi (r: 0.637*), dekara tohum verimi ile hasat indeksi arasında pozitif önemli ilişki (r: 0.581*) bulunmuştur.Çalışmada, Terme lokasyonunda verim bakımından Erensoy ve Atakişi soya çeşitleri; Bafra lokasyonunda Üstün 1, Türksoy, Ataem 7 ve Atakişi çeşitleri diğer çeşitlerden daha yüksek verim vermiştir. Fakat, Türkiye’de ıslah edilmiş soya çeşitlerinin verim ve kriterleri üzerine iklim ile çevre faktörleri etkisinin daha ayrıntılı değerlendirilebilmesi için bu ve benzer çalışmaların çok sayıda lokasyonda uzun yıllar yapılmasının yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.
