Samsun koşullarında farklı sıra aralıkları ve azotlu gübrelerinin börülce (vigna unguiculata (L.) walp.)'de verim ve verim unsurlarına etkileri / Yeliz Özturan; Danışman Ali Gülümser

Abstract

Bu çalışma, Samsun koşullarında farklı sıra aralıkları (25, 50, 75 ve 100 cm) ve azotlu gübrelemenin (0, 5 ve 10 kg N/da) Akkız ve Karagöz börülce çeşitlerinde (Vigna unguiculata (L.) Walp.) verim ve verim unsurlarına etkilerini belirlemek amacıyla, 2001 ve 2002 yıllarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme arazilerinde yürütülmüştür.Araştırma tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak planlanmıştır. Denemede yarı yatık formda gelişen ve ülkemizde tescilli olan Karagöz ve Akkız börülce çeşitleri kullanılmıştır. Azotlu gübre kaynağı olarak Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN) gübresi ekimle birlikte uygulanmıştır.Birleştirilmiş varyans analizi sonucunda iki börülce çeşidinde, farklı azot dozları ve değişik sıra aralıkları uygulamalarının fenolojik gözlemlere (çıkış süresi, çiçeklenmeye başlama zamanı, % 50 çiçeklenme, ilk bakla bağlama zamanı, % 50 bakla bağlama, çiçeklenme süresi ve olum süresi) etkili olmadığı belirlenmiştir. Agronomik özelliklerden bakla uzunluğu ile bin tane ağırlığı uygulamalardan etkilenmemiştir. Uygulamalar bitkide bakla sayısına istatistiksel anlamda etkili olmuştur.Bitki başına tane verimi, kuru tane verimi ve kuru sap verimine sıra aralığı uygulamasının çok önemli derecede etkisi olmuştur. Bitki başına en yüksek tane verimi (69.7 g) 100 cm sıra aralığından alınırken, en yüksek kuru tane verimi (273.1 kg/da) ve kuru sap verimi (1982.6 kg/da) ise birim alana daha fazla bitki girmesini sağlayan 25 cm sıra aralığından alınmıştır.Azot dozları uygulaması bitki boyu ve tanenin ham protein oranına çok önemli derecede, ilk bakla yüksekliği ile baklada tane sayısına ise önemli derecede etkili olmuştur. En yüksek bitki boyu (199.4 cm), tane ham proteini (% 22) ve ilk bakla yüksekliği (62.6 cm) dekara 5 kg azot dozu uygulamasından elde edilirken, baklada en yüksek tane sayısı (11.1 adet) dekara 10 kg azot dozu uygulamasından elde edilmiştir.