Bafra ovası yüzey topraklarının önemli fiziksel ve kimyasal özellikleri ile erozyona duyarlılık ölçütleri arasındaki ilişkiler / Elif Öztürk; Danışman Nutullah Özdemir

Abstract

Bu çalışma, Bafra ovası yüzey topraklarının önemli fiziksel ve kimyasal özellikleri ile strüktürel dayanıklılık ve erozyona karşı duyarlılık ölçütleri arasındaki ilişkileri ve strüktürel bozulma ile erozyona uğrama eğilimlerini belirlemek amacı ile yürütülmüştür. Bu amaçla yöreyi temsil etmek üzere tarla tarımı yapılmakta olan alanlardan 30 adet yüzey (0-20 cm) toprak örneği alınmıştır. Araştırma konusu toprakların kum, silt, kil içerikleri, pH, elektriksel iletkenlik, organik madde, kireç, tarla kapasitesi, solma noktası, likit limit, plastik limit, özgül ağırlık, değişebilir Ca, Mg, Na, K içerikleri ve katyon değişim kapasiteleri gibi bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Bu özellikler ile strüktürel dayanıklılık ve erozyona karşı duyarlılığı ortaya koymada esas alınan parametrelerden dispersiyon oranı, agregat stabilitesi, erozyon oranı, toprak aşınım faktörü, strüktür stabilite indeksi, Boekel oranı, kil oranı ve aşınabilirlik indeksi değerleri arasında istatistiksel açıdan önemli ilişkiler elde edilmiştir. Söz konusu temel özelliklerden herhangi birilerinin bilinmesi ve ilgili eşitlikte yerine konulması halinde ova topraklarının strüktürel dayanıklılığı ve erozyona duyarlılıkları bir ilk yaklaşım değeri olarak tahmin edilebilir. Toprakların mekaniksel özelliklerini ve erozyona karşı duyarlılıklarını ortaya koyabilmek amacıyla geliştirilmiş olan ölçütlere göre yapılan değerlendirmede genelde ölçütlerin birbirine oldukça benzer sonuçlar verdiği görülmüştür. Bu durum seçilmiş bulunan ölçütlerin birbirini desteklediğini ya da tamamladıklarını göstermektedir.