15-49 yaş arası evli kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin eş uyumuna etkisinin incelenmesi / Nesime Güzel Ertop; Danışman Birsen Altay

Abstract

Bu araştırma, 15-49 yaş arası evli kadınların, kullandıkları aile planlaması (AP) yönteminin eş uyumuna etkisini saptamak amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır.Araştırmanın evreni Hançerli Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 15-49 yaş arası evli kadınlardan oluşturulmuştur.Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen (kadınların sosyo-demografik özellikleri içeren 4 soru, evlilik özelliklerini içeren 6 soru, kullandıkları aile planlamasına ilişkin özellikleri içeren 6 sorudan oluşan soru formu kullanılmıştır.1976 yılında Spainer geliştirilen, ülkemizde geçerlilik ve güvenirliğini Fışıloğlu ve Demir (2000) tarafından yapılmış “Çift Uyum Ölçeği” kullanılmıştır.Elde edilen veriler SPSS 15.0 paket programı ile bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir.Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde; yüzdelik hesaplama, aritmetik ortalama, ortanca, Khi-Kare, Kruskal Wallis, Mann Whitney U ve Korelasyon analizi testi kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen verilere göre; araştırma kapsamına alınan kadınların %25.8’i RİA, %13.6’sı Hap, %33.3’ü kondom, %5.8’i tüp ligasyonu, %1.5’i minihap’ı, %19.9’u geri çekme yöntemini koruma yöntemi olarak kullanmaktadır. Kadınların %80.2’si etkin yöntem kullanırken %19.9’u etkin olmayan yöntem kullanmaktadır.Kadınların kullandıkları AP yönteminin seçimini, yaşın, eğitim durumunun, çalışma durumunun, gelir düzeyinin, aile planlaması eğitim almanın, kullanılan AP yönteminin eşle ilişkiyi etkileme durumunun, kullanılan AP yönteminden eşin memnun olma durumunun, kullanılan AP yöntemine kimin karar verdiğinin ve kadının hamile kalma korkusunun eşle ilişkiyi etkileme durumunun etkilemediği tespit edilmiştir (p>0.005). Kadınların eğitim düzeyinin, aylık gelir düzeyinin, yaşın, evlilik yılının, çalışma durumunun, evlenmeye karar verme şeklinin, çocuğun olmasının eş uyumunu etkilediği saptanmıştır. Kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin eş uyumlarını etkilediği, kondom kullanan kadınların eş uyumlarının daha yüksek olduğu bulunmuştur.Aile planlaması eğitimi almanın, kullanılan AP yönteminin eşle ilişkiyi etkileme durumunun, kullanılan AP yönteminden eşin memnun olma durumunun, kullanılan AP yöntemine kimin karar verdiğinin ve kadının hamile kalma korkusunun yaşamanın eş uyumunu etkilediği saptanmıştır.Bu araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda; halk sağlığı hemşirelerinin evli kadınlara eşleri ile birlikte AP konusunda danışmanlık yapması, danışmanlık yaparken evli bireylere kullandıkları AP yönteminin evlilik uyumlarını etkilediği konusunda bilinçlendirmesi, halka yönelik AP konusunda eğitimlerin yapılması gibi önerilerde bulunulmasının önemi bir kez daha vurgulanmıştır.Aile hekimlerinin toplum sağlığı merkezlerinin ve ana-çocuk sağlığı merkezlerinin çalışma alanındaki üreme çağındaki kadınlara halk sağlığı hemşiresi ile birlikte ulaşarak etkin yöntemleri kullanma konusunda teşviki önemlidir.Aile planlaması eğitimlerinin eşlerin her ikisini de kapsaması evlilik uyumu üzerine yararlı olacaktır.