Kronik antidepresan kullanımı sonucu gelişen cinsel işlev bozukluğunda sildenafil sitratin etkinliği / Elif Aksöz ; Danışman Süleyman Çelik.

Abstract

Antidepresan ilaç kullanımına bağlı olarak sıklıkla cinsel işlev bozuklukları meydana gelmektedir. Yan etkilerinin azlığı nedeniyle en çok tercih edilen antidepresan ilaçlar olan Seçici serotonin gerialım inhibitörleri de (SSRI) değişik derecelerde ejakülasyon bozukluklarına neden olabilmektedir. Sildenafil, erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılan, cGMP'ye özgü fosfodiesteraz tip 5 enziminin seçici inhibitörüdür. Sildenafilin SSRI'lara bağlı gecikmiş ejakülasyonda tedavi edivi etkileri olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, SSRI ilaçların kullanımı sonucu gelişen ejakülasyon bozukluklareında sildenafil sitratın etkinliğini araştırmaktır. Kontrol grubundaki sıçanlara 15 gün boyunca 1 ml/kg serum fizyolojik (SF) intraperitoneal (i.p) enjeksiyonla uygulandı. SSRI gruplarına 14 gün boyunca fluoksetin (20mg/kg), sertralin (10mg/kg) ya da sitalopram (10mg/kg) verildi. 15. gün SF uygulandı. SSRI'ların sildenafil ile birlikte verildiği gruplarda, 14 gün boyunca SSRI, 15.gün sildenafil (10mg/kg) uygulandı. Sildenafil grubundaki sıçanlara ise 14 gün boyunca SF, 15. gün sildenafil uygulandı. Sıçanlar zorunlu yüzdürme testine tabi tutuldu. Testi takiben vaz deferensleri çıkarılarak organ banyosuna yerleştirildi ve elektriksel alan stimülasyonu (EAS) uygulanarak kasılma yanıtları alındı. Sildenafil SSRI'larla birlikte verildiğinde sertralin ve sitalopramın oluşturduğu antidepresan benzeri etkiyi önlerken, fluoksetinin etkisini önlemedi. SSRI'lar EAS sonucu oluşan kasılma yanıtlarını baskıladı. Sildenafil, fluoksetin ve sitalopram ile birlikte verildiğinde bu baskılanma azalırken; sertralin ile birlikte verildiğinde değişiklik olmadı. Serotonerjik taşıyıcı moleküller (5-HTT), serotonerjik nöronlarda uyarıma bağlı olarak 5-HT geri alımını sağlarlar. SSRI'lar bu taşıyıcıları inhibe ederek sinaptik aralıkta 5-HT seviyesini artırırlar. Sildenafil ise SSRI'lara zıt bir mekanizma ile serotonerjik taşıyıcı moleküllerin 5-HT geri alımını artırdığı bilinmektedir. SSRI'ların 5-HTT'ye bağlanma güçleri birbirinden farklıdır (sertralin] sitalopram]fluoksetin). Bu durumda sildenafil, serotonerjik taşıyıcı moleküllere bağlanma gücü daha düşük olan fluoksetin ve sitalopramın sinaptik aralıkta 5-HT artırıcı etkilerini sınırlamış, fakat daha güçlü bağlandığı için sertralinin bu etkisini sınırlayamamış olabilir. Sonuçlar sildenafilin fluoksetin ve sitaloprama bağlı olarak gelişen ejakülasyon gecikmesini önleyebileceğini göstermiştir. Sildenafilin antidepresanlara bağlı bozulan vaz deferens kasılmalarını düzenlediğini gösteren bu çalışmanın sonuçlarının kliniğe yansıması önemlidir. Depresif bozukluk nedeniyle antidepresan ilaçla tedaviye başlayan hastaların önemli bir çoğunluğunun tedaviyi bırakma nedeni yan etkilerdir. Bu da depresyonun yinelemesine, artmasına, iş kaybına, hatta hayati kayıplara neden olabilmektedir. Yan etkilerin tedavi edilebilmesi, antidepresan tedavinin de sorunsuz olarak tamamlanabilmesine olanak sağlayacaktır. Depresyon sıklığının giderek arttığı günümüzde bu daha da önem kazanmaktadır.