Deneysel endometriozis modelinde klasik ve alternatif tedavi yöntemlerinin etkilerinin karşılaştırılması / Devrim Altıntaş; Danışman Arif Kökçü
Abstract
Giriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı, ratlarda deneysel olarak oluşturulan endometriozis odakları üzerine, klasik tedavi yöntemi (GnRH agonisti ve antagonisti) ile alternatif tedavi yöntemlerinin (Aromataz İnhibitörü, Raloxifen, İnterferon 2b, Levamizol, Imiquimod) etkilerini karşılaştırmaktır.Gereç ve yöntem: Çalışma, 06 Mart 2005-17 Temmuz 2005 tarihleri arasında, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıbbi ve Cerrahi Araştırma Merkezinde yürütüldü. Wistar Albino soyundan 120 adet dişi, erişkin rat kullanılarak, deneysel endometriozis oluşturuldu. Altı hafta sonra 2. laparatomi ile implantlar değerlendirilerek, ratlar rastgele olarak sekiz gruba ayrıldı aromataz İnhibitörü (A) grubuna (n=15), 0.004 mg/rat/gün oral, 60 gün verildi. Raloxifen (B) grubuna (n=15), 0.24 mg/rat/gün oral, 60 gün verildi. GnRH Antagonisti (C) grubuna (n=15), 0.001 mg/rat/gün SC (Subkutan), 60 gün verildi. Imiquimod (D) grubuna (n=15), haftada iki kez 10 mg/rat İP (İntra Peritoneal), 8 hafta verildi. İnterferon 2b (E ) grubuna (n=15), 100.000 İU/rat SC, 48 saat ara ile toplam 3 kez uygulandı. Levamizol (F) grubuna (n=15), haftada bir kez 2 mg/rat levamizol HCL SC 8 hafta uygulandı. GnRH Agonisti (G) grubuna (n=15), depo leuprolide asetat, 4 hafta arayla 2 kez 0.075mg/kg SC uygulandı. Kontrol (H) grubuna (n=15) haftada bir kez 0.1 cc salin solüsyonu SC 8 hafta uygulandı. Sekiz haftalık tedaviden sonra, implantların hacimleri ve histopatolojik özellikleri değerlendirildi. Histopatolojik incelemede glandüler aktivite (GA), stroma miktarı (SM), toplam skor (GA+SM) ve natural killer (NK) expresyonu değerlendirildi. İstatistiksel değerlendirmede Kruskal Wallis, Mann Whitney U ve Wilcoxon testleri kullanıldı.Çalışmanın Bulguları:Tedavi öncesinde implantların hacimlerinde, gruplar arasında anlamlı farklılık yoktu (P]0.05). İmplant hacimleri, A grubunda (P[0.001), B grubunda (P[0.001), C grubunda (P[0.001), D grubunda (P[0.05), E grubunda (P[0.001), F grubunda (P[0.001) ve G grubunda (P[0.001) tedavi öncesine göre anlamlı azalma gösterdi. Tedavi sonrasında gruplar birbiriyle karşılaştırıldığında, tüm gruplar kontrol grubuna göre implant hacimlerinde anlamlı azalma gösterdi. En belirgin implant hacim azalması E grubunda oldu (P[0.001).Histopatolojik olarak değerlendirilen glandüler aktivite, tüm gruplarda kontrol grubuna göre, A grubu (P[0.01), B grubu (P[0.001), C grubu (P[0. 01), D grubu (P[0.01), E grubu (P[0.001), F grubu (P[0.001) ve G grubunda (P[0.01) anlamlı azalma gösterdi. Stroma miktarlarında, kontrol grubuna göre, C grubu (P[0.001), D grubu (P[0.05), E grubu (P[0.01), F grubu (P[0.01) ve G grubunda (P[0.001), anlamlı azalma gösterdi. En fazla stromal azalma, C ve G gruplarında ve eşit olarak saptandı.Toplam skorda, en fazla azalma E grubunda oldu. İstatistiksel olarak, tüm gruplarda kontrol grubuna göre anlamlı azalma saptandı ((P[0.001).Tüm gruplarda, NK expresyonunda artma tespit edildi. En fazla artış, E grubunda olup, bu artış, A (P[0.001), D (P[0.05), F (P[0.05) ve G grubundan (P[0.01) istatistiksel olarak farklıydı. Sonuç: Bu çalışmada, endometriozisin alternatif tedavisinde kullanılan yöntemler arasında bulunan interferon 2b tedavisi, gerek diğer alternatif tedavi yöntemlerine, gerekse etkinliği bilinen klasik tedavi yöntemlerine, gerekse etkinliği bilinen klasik tedavi yöntemlerine üstünlük göstermiştir. NK aktivitesi, en fazla inferon 2b tedavisi verilen grupta artmış olup, bu grubun tedavideki etkinliğinin önemli bir parçası olduğunu göstermiştir. Klasik tedavi yöntemlerinin, diğer alternatif tedavi yöntemlerinden daha etkili olduğu saptanmıştır. İmiquimod, immünmodülatör olarak endometriozis tedavisinde ilk kez kullanılmış olup, uygulanan yöntemler içinde etkinliği en az gibi görünmektedir.
