Anadolu mandalarında bazı sağım özellikleri ile süt verimi arasındaki ilişkiler: Samsun ili Bafra ilçesi örneği

Abstract

Bu çalışma, Samsun ili Bafra ilçesindeki manda işletmelerindeki bazı sağım özellikleri ile süt verimi arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bafra ilçesi Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği (DMYB)'ne kayıtlı 37 işletme, Şubat 2020 döneminde mevcut sağım uygulamaları ve işletme özellikleri bakımından yüz yüze anket yöntemiyle değerlendirilmiştir. İşletmelerin belirlenmesinde Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi kullanılırken, süt verim özelliği olarak ele alınan günlük ortalama süt verimi (GOSV) verileri işletme kayıtlarından sağlanmıştır. İşletmelerin sağım özellikleri olarak sağım şekli, günde sağım sayısı, sağmal inek sayısı, personel sayısı, sağım öncesi ve sağım sonrası meme temizliği, sağım sonrası yemleme, sağım süresi, sağımcının yaşı, deneyimi, işletme sahibinin eğitim düzeyi, sağımhane temizliği üzerinde durulmuştur. GOSV üzerine etkili olması muhtemel faktörler alt gruplar halinde test edilmiştir. İkili grupların istatistiksel değerlendirilmesinde t-testi kullanılırken, faktörlerin üç veya daha fazla grup halinde değerlendirilmesinde ise tek yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır. İstatistiksel değerlendirmelerde SPPS.17 for Windows paket programı kullanılırken sağım süresinin, sağımcının yaşının, manda yetiştiriciliği üzerine olan deneyiminin ve işletmecinin eğitim durumunun GOSV'ni etkilediği (P˂0.05) belirlenmiştir. İşletmelerdeki sağım şekli ile günde sağım sayısının, işletmede bulunan sağmal inek sayısının, çalışan personel sayısının, sağım öncesi ve sağım sonrası yapılan meme temizliğinin, sağım sonrası yapılan yemleme işleminin ve sağımhane temizliğinin ise GOSV'ne istatistiksel olarak etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen Anadolu mandası yetiştiriciliği işletmelerinin sağıma ilişkin etmenlerin dikkate alınmasını ve işletmeler için uygun sağım programları oluşturulmasını, üretilen toplam süt miktarının artırılmasına yönelik başlıca uygulamalar olarak önermek olasıdır.

The study was conducted to determine the associations of some milking traits and milk yield in water buffalo farms located in Bafra district of Samsun province. In total, 37 farms enrolled to Buffalo Breeders Association (BBA) of Bafra district were evaluated applying face-to-face survey by current milking practices and farm characteristics in February 2020. To determine sample size, Simple Random Sampling Method was used and daily milk yield (DMY) data those used as milk yield trait were ensured from the farm records. Milking type, daily milking frequency, number of the milking cows, personnel number, pre and post cleaning of udders, feeding after the milking, milking duration, age and experience of the milker, education level of the farm owner and hygienic status of the milking parlor were evaluated to be milking properties of the farms. Factors those affecting DMY were tested within subgroups. Two groups were statistically evaluated by t-test, and factors with three or more groups were assessed by One-way Anova. While statistical analyses were performed by SPSS.17 for Windows packet program, milking duration, age and experience of the milker and education level of the farm owner affected DMY (P˂0.05). However, factors milking type, daily milking frequency, number of the milking cows, personnel number, pre and post cleaning of udders, feeding after the milking and hygienic status of the milking parlor was not effective on DMY. Giving more focus on the factors related to milking process and preparing suitable milking programs may be suggested as main practices to elevate total milk production in Anatolian buffalo raising farms included to the present study.