Koklear implant kullanan çocukların alıcı dil becerileri ile sosyal duygusal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Çocukluk çağında görülen kalıcı işitme kaybı, dil ve konuşma gelişimini etkilemenin yanı sıra sosyal ve duygusal öğrenmeyi karmaşık hale getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, koklear implant kullanan çocukların alıcı dil becerilerini ve sosyal duygusal davranışlarını ulusal normatif değerleriyle karşılaştırmak ve bu iki gelişim alanı arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Aynı zamanda bu beceriler üzerinde etkili olabilecek çocuğa ve aileye ilişkin potansiyel faktörleri belirlemektir. Yöntem: Çalışma, kronolojik yaşları 3-12 arasında değişen, koklear implant kullanıcısı, 44 çocuk ile kesitsel bir tasarımda yapıldı. Çocukların alıcı dil becerileri Peabody Resim Kelime Testi (PRKT) ile, sosyal duygusal davranışları (davranış, duygusal, hiperaktivite, akran sorunları ve sosyal davranışlar) Güçler ve Güçlükler Anketi (GGA) ile değerlendirildi. Bulgular: Çocukların alıcı dil yaşı ile kronolojik yaşı arasındaki fark, ortalama olarak -5,61 + 16,85 ay elde edildi. GGA alt ölçek ve toplam güçlük skor ortalamaları normal sınırlar içerisinde yer aldı. Alıcı dil becerileri ve sosyal davranışlar arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki bulunurken diğer alt ölçekler ile arasında bir ilişki bulunmadı. PRKT ile tanı, işitme cihazı, implant uygulanma, özel eğitime başlama yaşı, çift taraflı implant kullanımı, iletişim modu, ek eğitim süresi, anne eğitim düzeyi ve yaşanılan yer ilişkili bulundu. GGA ile kronolojik yaş, cinsiyet, iletişim modu, ek eğitim süresi, anne eğitim düzeyi ve yaşanılan yer ilişkili bulundu. Çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre, alıcı dil becerilerindeki gecikmiş performansı en fazla etkileyen değişkenler sözel iletişim modu, erken tanılanma (6 aydan önce) ve çift taraflı koklear implant kullanımının bileşimi oldu. Sonuç: Korelasyonel bulgular, sosyal duygusal davranışlara katkıda bulunan faktörün tek başına yaşa uygun alıcı dil becerileri olmadığını, çocuğa/aileye bağlı birçok değişkenin etkili olduğunu göstermiştir. Erken müdahale alan çocuklarda dahi psikososyal sağlık riski açısından yaşanılan yer ve aile özellikleri dikkate alınarak ailelere eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmelidir. Pediatrik koklear implantasyon sonrası performansta yaşa uygun alıcı dil ve sosyal gelişim becerileri için sözel iletişim yaklaşımının kullanımı desteklenmelidir.

Amaç: Çocukluk çağında görülen kalıcı işitme kaybı, dil ve konuşma gelişimini etkilemenin yanı sıra sosyal ve duygusal öğrenmeyi karmaşık hale getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, koklear implant kullanan çocukların alıcı dil becerilerini ve sosyal duygusal davranışlarını ulusal normatif değerleriyle karşılaştırmak ve bu iki gelişim alanı arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Aynı zamanda bu beceriler üzerinde etkili olabilecek çocuğa ve aileye ilişkin potansiyel faktörleri belirlemektir. Yöntem: Çalışma, kronolojik yaşları 3-12 arasında değişen, koklear implant kullanıcısı, 44 çocuk ile kesitsel bir tasarımda yapıldı. Çocukların alıcı dil becerileri Peabody Resim Kelime Testi (PRKT) ile, sosyal duygusal davranışları (davranış, duygusal, hiperaktivite, akran sorunları ve sosyal davranışlar) Güçler ve Güçlükler Anketi (GGA) ile değerlendirildi. Bulgular: Çocukların alıcı dil yaşı ile kronolojik yaşı arasındaki fark, ortalama olarak -5,61 + 16,85 ay elde edildi. GGA alt ölçek ve toplam güçlük skor ortalamaları normal sınırlar içerisinde yer aldı. Alıcı dil becerileri ve sosyal davranışlar arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki bulunurken diğer alt ölçekler ile arasında bir ilişki bulunmadı. PRKT ile tanı, işitme cihazı, implant uygulanma, özel eğitime başlama yaşı, çift taraflı implant kullanımı, iletişim modu, ek eğitim süresi, anne eğitim düzeyi ve yaşanılan yer ilişkili bulundu. GGA ile kronolojik yaş, cinsiyet, iletişim modu, ek eğitim süresi, anne eğitim düzeyi ve yaşanılan yer ilişkili bulundu. Çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre, alıcı dil becerilerindeki gecikmiş performansı en fazla etkileyen değişkenler sözel iletişim modu, erken tanılanma (6 aydan önce) ve çift taraflı koklear implant kullanımının bileşimi oldu. Sonuç: Korelasyonel bulgular, sosyal duygusal davranışlara katkıda bulunan faktörün tek başına yaşa uygun alıcı dil becerileri olmadığını, çocuğa/aileye bağlı birçok değişkenin etkili olduğunu göstermiştir. Erken müdahale alan çocuklarda dahi psikososyal sağlık riski açısından yaşanılan yer ve aile özellikleri dikkate alınarak ailelere eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmelidir. Pediatrik koklear implantasyon sonrası performansta yaşa uygun alıcı dil ve sosyal gelişim becerileri için sözel iletişim yaklaşımının kullanımı desteklenmelidir.