Aristoteles'in poetika'sında drama kavramı ve kavramın tarihsel gelişim süreci
Citation
Tüten, Z. (2022). Aristoteles'in poetika'sında drama kavramı ve kavramın tarihsel gelişim süreci. (Yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.Abstract
Bu çalışmada, Aristoteles’in Poetika’sında “drama” kavramının ne olduğunu
keşfetmek ve kavramın tarihsel gelişim süreci içerisinde geçirdiği değişimleri,
kazandığı farklı anlamları ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde;
Aristoteles öncesinde “drama” kavramı, Aristoteles’in Poetika’sında “drama”
kavramı ve Aristoteles sonrasında “drama” kavramı olmak üzere üç ana bölümde
incelemeler yapılmıştır.
Çalışma, “drama” kavramının anlamını bulmaya yönelik bir inceleme olduğu
için, nitel bir yapı üzerine kurulmuştur. Aristoteles’in Poetika’sında “drama” kavramı
incelenirken belge inceleme (doküman inceleme), kavramın tarihsel gelişim süreci
incelenirken de tarihsel inceleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler, belgesel tarama
tekniği kullanılarak toplanmıştır. Poetika’daki veriler toplanırken, İsmail Tunalı
çevirisi esas alınmış ve Poetika’nın 11 farklı çevirisinden yararlanılmıştır. Toplanan
veriler, içerik çözümleme (içerik analizi) ve betimsel çözümleme (betimsel analiz)
yöntemleri kullanılarak çözümlenmiştir.
Aristoteles’in Poetika’sında çözümleme yapılırken, drama izleği (teması)
altında, tragedya ve komedya ulamlarının (kategorilerinin) olduğu, “drama”
kavramının bu iki kavram üzerinden incelendiği belirlenmiştir. Tragedya ve
komedya ulamlarına ilişkin; köken ve genel özellikler, öğeler ve bölümler
belirlenmiş ve tablolarda sunulmuştur. Aristoteles “drama” kavramını, bir etkinlik ve
eylem içerisindeki insanların yansılaması olarak tanımlamıştır.
Aristoteles’ten önce, drama kavramına özgü herhangi bir tanımlama olmadığı
gibi, tragedya ve komedya türlerinin drama olarak adlandırıldığı görülmüştür.
Aristoteles’ten sonra drama kavramının; toplumsal, kültürel ve bilimsel
gelişmelere bağlı olarak değişiklik gösterdiği ve bu değişikliklerle birlikte günümüze
değin ulaştığı belirlenmiştir. Drama sanatı Aristoteles’ten sonra, Orta Çağ’ı da içine
alan dönemde büyük gelişmeler gösterememiş ancak Rönesans ile birlikte tekrar eski
görkemli günlerine kavuşmuştur. Ardından sanat akımlarının etkisiyle her yüzyıl
farkılılığa uğrayan drama kavramı günümüze, psikiyatri ve eğitim alanlarındaki
etkililiğiyle ulaşmıştır. Bu uzun süreçte, Aristoteles’in Poetika’da “drama” kavramı
ile ilgili olarak belirttiklerinin, “drama” kavramının gelişimini etkilediği
görülmüştür. In this study, it is aimed to discover what the concept of "drama" is in
Aristotle's Poetics and to reveal the different meanings of the concept in the
historical development process. For this purpose; examinations were hold in three
main sections that are the concept of “drama” in Aristotle’s Poetics, the concept of
“drama” before Aristotle and the concept of “drama” after Aristotle.
Since the study is an examination to find the meaning of the concept of
"drama", it was based on a qualitative structure. While examining the concept of
"drama" in Aristotle's Poetics, document analysis was used, and while examining the
historical development process of the concept, historical analysis method was used.
The data were collected by using the documentary scanning technique. While the
date were collected in Poetika, İsmail Tunalı's translation was taken as a basis and 11
different translations of Poetika were used. The collected data were analyzed using
content analysis and descriptive analysis methods.
While analyzing Aristotle's Poetics, it was determined that there were
categories of tragedy and comedy under the theme of drama. Origin and general
features, elements and sections related with tragedy and comedy categories were
determined and presented in tables. Aristotle defined the concept of "drama" as the
reflection of people in an activity and action.
Before Aristotle, as there was no specific definition for the concept of drama,
and it was seen that the genres of tragedy and comedy were called drama.
The concept of drama after Aristotle; the concept of drama has been
determined that it has changed depending on social, cultural and scientific
developments and has reached the present day with these changes. In this long
process, it was seen that what Aristotle stated about the concept of "drama" in
Poetics somehow influenced the development of the concept of "drama".