Kapitalizm ve tüketim kültürü: tüketimde entropik kapsam ve motivasyon dinamikleri

Abstract

İnsan doğasından gelen tüketme hareketi ‘fizyolojik ihtiyaçlar’ çerçevesinde başlamakta iken; ‘arzu’ ve insan üzerinde kurulan ‘stratejik yönlendirme biçimleri’ etkisinde aşırı ve yapay bir tüketme hareketine dönüşmüştür. Sanayileşme sonrasında tüketim alışkanlıkları yönlendirilen kitle, tüketim toplumunu oluşturmaktadır. Modernleşme ile üretim toplumu tüketim toplumuna dönüşmüş, postmodern dönemde tüketim zorunlu ihtiyaçlar doğrultusunda olmaktan çıkıp kapitalist ideolojilerin ihtiyaç oluşturma yöntem ve yönlendirmeleriyle stratejik bir fenomen haline gelmiştir. Bu stratejik yaklaşımla, daha geniş alanlara yayılan ihtiyaç kavramı aynı zamanda tüketim kültürünün oluşmasını da sağlamıştır. Tüketim toplumu içerisinde birey özgür iradesinin ötesinde tüketmeye yönlendirilmektedir. Kendini yeniden var ettiğini ‘statü’ düşünen bireyin kendi benliğini tükettiğini fark etmesi gerekmektedir. Öyle ki; benliğini kaybeden bireyin tüketim potansiyeli her anlamda yönlendirilebilir durumdadır. Bu doğrultuda her türlü madde ve mana tüketimini gerçekleştirebileceği için dünya ve kültür değerlerini de yok edebilmektedir. Evrenin 2. Yasası olan entropi yasasına göre bir düzeni olan her şey zaman geçtikçe daha düzensiz olacaktır. Bu yasa, sanayileşme, makineleşme, kentleşme gibi düzen adına atılan adımların düzensizleştirmeye çalıştığı hayatı ortaya koymaktadır. Hızla etkilenme seviyesi artan bireyin tüm değerleri de etkilediği ve olumsuz durumların artışının gözlemlenmesiyle, bu durumun evrenin ikinci yasası olan entropi yasasıyla da açıklanabileceği düşünülmektedir. Çalışmada sanayileşme süreçleriyle ivmelenen kapitalist stratejilerin aynı ivme ile insan hayatını ne şekilde etkilediği incelenecektir. Toplumdaki bu tür etkiler, sanatın benzersizliğinden estetik değerlerine, özgünlüğünden, oluşum süreçlerine ve yaratılış nedenlerine kadar sanatçı ve sanat tanımının neredeyse tamamen değişmesine neden olur. Sanatın toplumu aydınlatan konumundan, kapitalist sistemin toplumu istediği kalıba sokması için etkili bir araç konumuna nasıl geçtiği incelenecektir.

While the consumption movement coming from human nature starts within the framework of 'physiological needs'; It has turned into an excessive and artificial consumption movement under the influence of 'desire' and 'strategic orientation forms' established on human beings. The mass, whose consumption habits are directed after industrialization, constitutes the consumer society. With modernization, the society of production has turned into a society of consumption, and in the postmodern period, consumption has become a strategic phenomenon with the methods and directions of capitalist ideologies, instead of being in line with compulsory needs. With this strategic approach, the concept of need, which spread to wider areas, also provided the formation of a consumption culture. In the consumption society, the individual is directed to consume beyond his free will. The individual who thinks that he has re-created himself as a 'status' needs to realize that he is consuming his own self. So that; The consumption potential of the individual who has lost his self is in a position to be directed in every sense. In this direction, since it can consume all kinds of substances and mana, it can also destroy world and cultural values. According to the entropy law, which is the second law of the universe, everything that has an order will become more disordered as time goes on. This law reveals the life that steps taken in the name of order such as industrialization, mechanization and urbanization are trying to deregulate. It is thought that the individual, whose level of influence increases rapidly, affects all values and that this situation can be explained by the entropy law, which is the second law of the universe, by observing the increase in negative situations. In this study, it will be examined how capitalist strategies accelerated by industrialization processes affect human life with the same acceleration. Such effects in society cause the definition of artist and art to change almost completely, from the uniqueness of art to its aesthetic values, from its originality to its formation processes and the reasons for its creation. It will be examined how art has moved from its position of enlightening the society to the position of an effective tool for the capitalist system to mold society into the desired shape.