Kutbüddîn Şîrâzî'nin Dürretü't-Tâc'ında Devir ve Cem'i-Kâmiller

Abstract

Safiyyüddîn Urmevî'den sonra Dürretü't-Tâc adlı eserinin bir bölümünü mü-zik teorisine ayıran Kutbüddîn Mahmud Şîrâzî olmuştur. Bu makalemizde Şîrâzî'nin adı geçen eserinde yer alan devir ve cem'i-kâmil adlı dizileri ince-lenmiştir. Onun, günümüzde kullanılan artık ikili A2 aralığının karşılığı olan "h" aralığını ilk kullanan kişi olması; günümüze farklı isimlerle gelen yeni ma-kamların tertibini ortaya koyması; bir sekizli dizilerin tiz taraflarında hem simetrik genişleme yaparak hem de yine tiz tarafta bir sekizli diziye farklı bir dörtlü ilave ederek yeni makamlar oluşturma çabası dikkat çekici unsurlar olmuştur. Bu anlamda, Şîrâzî bu yaklaşım ve buluşlarıyla müziğin gelişimine katkılar sağlayan bir isim olarak anılabilir

QutbuddinShirazidiscussessometopicsofmusicinonesectionofhiswork Durraal-Taj,followingthesytleofSafiyuddinUrmawibeforehim.Inthispa- per, we try to analyze the scales named dawr and jam-i kamil in the book abovementioned.Whatisinterestinginhisworkcanbeputasfollows:Heis the first personwho used so called "h" distancewhichis the samewith A2 ?artık ikili?; he seemed to have synthesized new modes ?maqams? though they handed down to us with different names; moreover he attempted to generate different maqams by adding symmetrical notes and four notes scalesabovetobasiceightnotesscales.Fromthisperspective,Shirazicanbe acceptedasamanofmusicwhomadenewcontributionstothemusicofhis age