Akşehir Gölü'nde Alansal Değişimlerin Uzaktan Algılama Teknikleri ile Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada Göller Yöresi'nde yer alan, Akşehir Gölü'nün uzun yıllık dönemde seviyesinde ve alanında meydana gelen değişimler uzaktan algılama teknikleri incelenmiştir. Akşehir Gölü'nün oluşumunda tektonik olaylar rol oynamış ve Akarçay Kapalı Havzası'nın en doğu uçuna yerleşmiştir. Göl yarı kurak iklimin etkileri altında bulunmaktadır. Gölün gideğeni olmadığı için suları içme suyu olarak kullanılamayacak kadar tuzludur. Gölün hidrolojik bütçesini beslenim olarak yağışlar, dereler, kar erimeleri ve yer altı suyu sağlarken, giderleri ise yeraltı suyu çekimleri, derelerin sulamada ve içme suyu olarak değerlendirilmesi, buharlaşma ve sulamada yararlanma (güney kıyılarında) oluşturmaktadır. Gölün seviye ve alansal değişim dönemleri içerisinde, seviyesinin en yüksek olduğu dönem 1985 yılı olmuş ve gölün kotu ise 958,5 m olarak ölçülmüştür. Gölün, 1975 yılındaki seviyesi 957,5 m iken alanı, 354 km2 gerçekleşmiş, 1985 yılındaki alanı ise 367 km2'ye yükselmiştir. Gölalanı, 1995 yılında 262 km2'ye, 2005 yılında ise daralmaya devam etmiş ve 113 km2' ye gerilemiştir. 2010 yılında kısmi bir artış olan gölalanı ise 119 km2' ye yükselmiştir. Göl seviyesinde ve alanındaki azalma yönündeki bu değişimde yağış miktarındaki azalama, buharlaşma miktarındaki artış, havzada su kullanımındaki artış, akarsu debilerindeki azalma arasında sıkı ilişkiler belirlenmiştir.

This study consists of examining the changes which have taken place in the long year period in the level and area of Akşehir Lake which is a part of the Lakes District with remote perception techniques. Tectonic incidents have played a role in the formation of Akşehir Lake which has settled in the easternmost tip of Akarçay Closed Basin. The lake is under the influence of a semi-arid climate. As the lake has no outlet the water is too salty to be used as potable water. The hydrological budget of the lake is replenished through rainfall, by rivers, melting snow and underground waters while it taxed through underground water extraction, utilization of river water for irrigation and as potable water, evaporation and exploitation through irrigation (on the south coasts). During the level and spatial change period the highest measured lake level was observed in 1985 when the lake elevation was measured at 958,5 m. In 1975 when the lake level was measured at 957,5 m and the area was measured as 354 km2; in 1985 the area had increased to 367 km. In 1995 the lake area had decreased to 262 km2 and continued to dwindle until it had receded to 113 km119 km2. A close relationship between the change in terms of the decline in the lake level and area and decrease in rainfall amount, increase in evaporation amounts, increase of water usage in the watershed and ebbing of flowing water capacity was determined.