Samsun Büyükşehir Belediyesi mücavir alan uygulamalarının tarım alanlarına ve tarımsal üretim üzerindeki etkileri

Abstract

Günümüzde nüfus ve kente göç giderek artmaktadır. Artan nüfus ve kırsaldan kente olan göç nedeniylekentlerde yeni yerleşim alanları ihtiyacı da giderek artmaktadır. Kentler yerleşim alanı ihtiyacınıgenellikle kente komşu ancak henüz kentleşmemiş nispeten kırsal alanlardan karşılarken, bu alanlarlailgili birtakım yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Bu düzenlemelerden biri olan mücavir alan 1957yılından beri mevzuatımızda yer almakta olup belediyeler tarfından yerleşim alanı ihtiyacı ve komşualanların kontrolü amacıyla yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmada Samsun BüyükşehirBelediyesinin mücavir alan uygulamalarının tarımsal üretime ve tarım alanlarına olan etkilerininbelirlenebilmesi amacıyla mücavir alan içerisindye yer alan köylerde anket çalışması yapılarak olumluve olumsuz etkiler gözlemlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; mücavir alanda yer alanköylerde mücavir alana girmeden öncesine göre nüfus %21,01 oranında azalırken hane sayısı %19,03oranında artmış, tarım alanı %0,66 oranında azalırken yerleşim alanları %4,90 oranında artmıştır.Hayvancılık işletme sayısı %15,46 oranında azalmış, tarım arazisi fiyatlarında %212,37 oranında artışgörülmüştür. Tütün, tahıl, yem bitkileri, sebze-meyve yetiştiriciliğinde büyük oranda azalış görülürkensadece fındık yetiştiriciliğinde artış görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre Samsun’da mücavir alanuygulamasının mevcut şekliyle kırsal alanda tarım arazilerine ve tarımsal üretime olumlu katkısağlayamadığı görülmüştür. 6360 Sayılı yasayla Samsun ve diğer büyükşehirlerde BüyükşehirBelediyesi hizmet ve sorumluluk sınırlarının tüm il sınırları kabul edilmesiyle mücavir alan uygulamasıfiilen son bulmuştur. Toprak Koruma Kanunu ve İmar Kanunu’nda mücavir alanla ilgili düzenlemeleryapılarak tarım arazilerinin korunması sağlanmalıdır. Ayrıca büyükşehir statüsündeki iller için imar vebüyükşehir belediyesi faaliyetleriyle ilgili konularda tarım alanların ve tarımsal üretimin konunmasıyönünde yasal düzenlemelerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Nowadays, population and urban migration is gradually increasing. As a result of the increasingpopulation and urbanisation, the need for new settlement areas is also gradually increasing. Some legalregulations are made for places that have not yet become towns to meet this settlement needs from therelatively neighboring rural areas. One of these regulations is sharing a commom border (adjecentareas). It has been in our legislation since 1957, and has been used extensively by municipalities withthe purposes of need for settlement and the control of neighboring areas. In this study, questionnaireswere administered in villages within the adjacent areas, in order to find out the effects of adjacent areapractices of Samsun Metropolitan Municipality on agricultural productions and agricultural lands, andpositive or negative influences were also observed. According to the results of the study, it was foundthat when compared with the pre-adjacent area period, the population in the villages within adjacentarea decreased 21.01 %, the number of residences increased 19.03 %, agricultural lands decreased 0.66% and settlement areas increased 4.90 %. In addition, the number of husbandry business decreased15.46 %, while 212.37% increase was found in the prices of agricultural lands. While a large decreasewas found in tobacco, grain, forage plant, fruit and vegetable production, increase was found only in hazelnut production. According to the results obtained, it was found that adjacent area practice inSamsun with its existing form could not make a positive contribution to agricultural lands andagricultural production. With the Law number 6360, adjacent area practice ended with metropolitanmunicipality services and responsibilites in Samsun and other metropolital municipalities becomingextended to the borders of the whole province. Regulations about adjacent areas should be made in SoilProtection Act and Building Law and agricultural lands should be taken under protection. In addition,legal regulations should be developed to protect agricultural lands and agricultural production in relationto town planning and municipality activities for metropolitan provinces.