Sulama suyu ücretlendirilmesi serbest piyasaya bırakılabilir mi? Samsun, Antalya, Çanakkale ili örnekleri

Abstract

Tarım ürünleri üretiminin en temel girdilerinden biri olan suyun ücretlendirilmesi konusu bütün dünyada oldu ğ u gibi Türkiye'de de gündemdeki bir konudur. Tarımsal sulama suyunun ücreti dünyada farklı yöntemlerle belirlenmektedir ve ücretlendirmenin serbest piyasaya bırakılıp bırakılamayacağ ı dünyada ve Türkiye'de cevap aranan soruların baş ında gelmektedir. Bu sebeple bu ara ştırmada tarımsal sulama suyunun ücretlendirilmesinde kullan ılan yöntem ve yakla şımları teori ve uygulama aç ısından ortay a koymak, sulama suyunun ücretlendirilmesinin serbest piyasaya bırakılıp bırakılamayacağ ı sorusuna cevap bulmak ve sürdürülebilir ücretlendirme için model önermek amaçlanmıştır. Çalış man ın ana materyalini dünyada ve Türkiye'de yapılmış daha önceki teorik ve uygulamalı çalış malardan elde edilen veriler ile Samsun ili Bafra ilçesi Altınkaya Sulama Birliğ i, Antalya ili Aksu ilçesi Perge Sulama Birliğ i ve Çanakkale ili Biga ilçesi Biga Ovas ı Sulama Birliğ inden anket yoluyla sağ lanan veriler olu şturmu ş tur. Ara ştırma sonuçları Türkiye'de sulama suyunun ücretlendirilmesinin serbest piyasaya bırakılmasın ın önünde ba şta mevzuat ve alt yapı olmak üzere önemli engellerin oldu ğ unu göstermiş tir. Araştırmada ayrıca sulama suyunun ücretlendirilmesinde sosyal yakla şımların ön planda oldu ğ u ve merkezi yapın ın hala a ğ ırlığ ın ı sürdürdü ğ ü tespit edilmiştir. Sulama suyunun tarım iş letmelerine sağ ladığ ı marjinal de ğ ere dayanan ücretlendirme modeli daha sürdürülebilir bir ücretlendirme yakla şımı olabilecektir.

The issue of pricing irrigation water, which is the basic input of crop production, is the vital all over the world. Different methods were used for pricing irrigation water and there is much debate on possibilities of occuring irrigation water pirice under free market conditions in the world, as well as Turkey. The study therefore analyzed the methods and approaches for pricing irrigation water in theory, discussed the possibilities of pricing irrigation water under free market condition in Turkey by using case study an d designed the sustainable pricing model for research area. Research data were gathered from irrigatio n union in Bafra, Biga and Perge by using well structured questionnaire. Research results showed tha t prevailing legislation related water pricing and insufficient infrastructure were the main bariers for free market guidance in Turkey. In addition, social approaches and central tendency had still priority when determining the irrigation water price in Turkey. The study suggest that marginal value based model is more appropriate and sustainable for pricing irrigation water.