Determination of superior pinto bean (Phaseolus vulgaris L. var.Pinto) genotypes by selection under the ecologicalconditions of Samsun province,Turkey

Abstract

Türkiye’de Leguminosae familyasına ait türler, yaygın olarak yetiştirilmektedir. Barbunya fasulyesi, ülkemizde üreticiler tarafından yerel çeşitlerden tohumları seçilerek yetiştirilen bir üründür. Samsun İlinde; barbunya fasulyesi taze, iç bakla ve kuru baklagil olarak tüketilir. Bu çalışma, 2003-2004 yıllarında Samsun İli ekolojik koşullarından toplanan 44 barbunya fasulye (Phaseolus vulgaris L. var. Pinto) populasyonun oluşturduğu genetik kaynak içerisinden değerli olan genotiplerin seçilmesi amacıyla yürütülmüştür. Morfolojik özellikler, erkencilik ve verimlilik yönünden incelenen genotipler arasında, bakla uzunluğu, genişliği, şekli, et kalınlığı, rengi, kılçıklılık durumu ve kıvrıklılığı bakımından belirgin farklılıklar olduğu saptanmıştır. Tartılı derecelendirme yönteminin kullanıldığı bu değerlendirmenin sonucunda gerek taze gerekse de iç bakla (tane) özellikleri yönünden 10 üstün tip belirlenmiştir. Ertesi yıl ise bunlardan; taze barbunya için 4 genotip (55ÇA07, 55ÇA15, 55TE15 ve 55TE20) ve taze iç bakla için de 5 genotip (55ÇA01, 55ÇA05, 55ÇA15, 55ÇA24 ve 55TE15) ümitvar genotipler seçilmiştir. Yapılan bu çalışma ile seçilen genotiplerin yakın gelecekte yeni barbunya fasulye çeşitlerinin geliştirilmesinde kaynak olarak yararlanılabilecekleri anlaşılmıştır.

Species belonging to the family Leguminosae are widely grown in Turkey. Pinto bean (Phaseolus vulgaris L. var. Pinto) is a traditional crop in Turkey and farmers grow local varieties that they select and maintain. Pinto bean is an important food in Samsun province, Turkey. Its crop is consumed as fresh pods, and fresh pod seed or dry seeds. This study was conducted in order to select valuable genetic resources of the pinto bean (Phaseolus vulgaris L. var. Pinto) under the ecological conditions of Samsun in 2003 and 2004. In the first year, 44 pinto bean populations were collected and evaluated according to their morphological, earliness, and yield traits. The results showed that populations were significantly different in pod length, width, longitudinal section shape, shell thickness, color, suture string, and curvature. From the observations, 10 genotypes were evaluated as superior using a weight-based ranking method for fresh pod and fresh grain pod in the first year of the study. In the second year, from these selected genotypes 4 genotypes (55çA07, 55çA15, 55TE15, and 55TE20) for fresh pods and 5 genotypes (55çA01, 55çA05, 55çA15, 55çA24, and 55TE15) for fresh grain pods were determined as promising genotypes. At the end of this research, selected genotypes will be used in the development of new promising pinto bean varieties.