Kadın yazarların kaleminden Osmanlı kadın hareketinin izini sürmek: Söylemler, talepler

Abstract

Kadın; Osmanlı Devleti'nde pek çok haktan mahrum bırakılmış olup kamusal alanda esâmesi okunmayan bir varlıktır. Onun ne düşündüğünü, ne hissettiğini anlamanın en sağlıklı yolu, Tanzimat'tan itibaren neşredilmeye başlanan kadın süreli yayınlarında Osmanlı kadınına öncülük eden kadın yazarların kaleme aldıkları yazılardır. "Türkiye'de kadınlara hakları gümüş tepside sunulmadı" gerçeğinden yola çıkarak Kadın Yazarların Kaleminden Osmanlı Kadın Hareketinin İzini Sürmek: Söylemler, Talepler başlıklı bu tezde, 1890 ile 1950 yılları arasında, Fatma Aliye, Emine Semiye, Halide Edip, Şükûfe Nihal, Ulviye Mevlan, Nezihe Muhiddin ve Sabiha Sertel'in yazıları incelenecektir. Bu çalışmayla Osmanlı kadın hareketinin sembolü olmuş sözkonusu kadın yazarların yazdıkları makaleler üzerinden karşılaştırmalı olarak "kadının eğitilmesi" ve "çalışması" meselesi hakkındaki düşünceleri analiz edilecek ve zihinlerinde şekillenen "kadın tasavvuru" ortaya konacaktır. Kadın yazarlar, tıpkı Batılı kadın hemcinsleri gibi kadının cahil bırakılmasının ve çalışma hayatının dışında kalmasının sebebini ataerkil düzene bağlamış ve bunu yazılarında eleştirmiştir. Tetkik edilen makalelerde ortaya konulan görüş ve söylemler temelde aynı olmasına rağmen "vatana ve millete faydalı olmak", "ilk mektep", "iyi eş ve iyi anne olmak", "âilenin saadet ve refahını sağlamak", "mecburiyetten çalışmak", "kadının özgürleşmesi" gibi argümanlar çerçevesinde yaklaşım sergilenmiştir.

The Women are an entity deprived of many rights in the Ottoman Empire, and are invisible in the public sphere. The healthiest way to understand what she thinks and what she feels is the articles written by women writers who pioneered the Ottoman woman in women's periodicals that started to be published since the Tanzimat era. Based on the fact that "Women's rights in Turkey were not presented on a silver platter", in this thesis titled Tracking the Ottoman Women's Movement from the Pen of Women Writers: Discourses, Demands will be examined the writings of Fatma Aliye, Emine Semiye, Halide Edip, Şükûfe Nihal, Ulviye Mevlan, Nezihe Muhiddin, and Sabiha Sertel between 1890 and 1950. With this study, the thoughts on the "education and working of women" issue will be analyzed comparatively through the articles written by women writers who became the symbol of the Ottoman women's movement with their own life stories, and the "imagination of women" shaped in their minds will be revealed. Women writers, just like their Western female counterparts, have attributed the reason why women were ignorant and excluded from working life with the patriarchal order, and criticized this in their writings. Although the opinions and discourses put forward in the articles examined are basically the same, the approach has been exhibited within the framework of arguments such as "being useful to the country and the nation", "being a first school", "being a good wife, and good mother", "ensuring the happiness and welfare of the family", "working out of necessity", "liberation of women".