Aristoteles'in poetika'sında drama kavramı ve kavramın tarihsel gelişim süreci

Abstract

Bu çalışmada, Aristoteles’in Poetika’sında “drama” kavramının ne olduğunu keşfetmek ve kavramın tarihsel gelişim süreci içerisinde geçirdiği değişimleri, kazandığı farklı anlamları ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde; Aristoteles öncesinde “drama” kavramı, Aristoteles’in Poetika’sında “drama” kavramı ve Aristoteles sonrasında “drama” kavramı olmak üzere üç ana bölümde incelemeler yapılmıştır. Çalışma, “drama” kavramının anlamını bulmaya yönelik bir inceleme olduğu için, nitel bir yapı üzerine kurulmuştur. Aristoteles’in Poetika’sında “drama” kavramı incelenirken belge inceleme (doküman inceleme), kavramın tarihsel gelişim süreci incelenirken de tarihsel inceleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler, belgesel tarama tekniği kullanılarak toplanmıştır. Poetika’daki veriler toplanırken, İsmail Tunalı çevirisi esas alınmış ve Poetika’nın 11 farklı çevirisinden yararlanılmıştır. Toplanan veriler, içerik çözümleme (içerik analizi) ve betimsel çözümleme (betimsel analiz) yöntemleri kullanılarak çözümlenmiştir. Aristoteles’in Poetika’sında çözümleme yapılırken, drama izleği (teması) altında, tragedya ve komedya ulamlarının (kategorilerinin) olduğu, “drama” kavramının bu iki kavram üzerinden incelendiği belirlenmiştir. Tragedya ve komedya ulamlarına ilişkin; köken ve genel özellikler, öğeler ve bölümler belirlenmiş ve tablolarda sunulmuştur. Aristoteles “drama” kavramını, bir etkinlik ve eylem içerisindeki insanların yansılaması olarak tanımlamıştır. Aristoteles’ten önce, drama kavramına özgü herhangi bir tanımlama olmadığı gibi, tragedya ve komedya türlerinin drama olarak adlandırıldığı görülmüştür. Aristoteles’ten sonra drama kavramının; toplumsal, kültürel ve bilimsel gelişmelere bağlı olarak değişiklik gösterdiği ve bu değişikliklerle birlikte günümüze değin ulaştığı belirlenmiştir. Drama sanatı Aristoteles’ten sonra, Orta Çağ’ı da içine alan dönemde büyük gelişmeler gösterememiş ancak Rönesans ile birlikte tekrar eski görkemli günlerine kavuşmuştur. Ardından sanat akımlarının etkisiyle her yüzyıl farkılılığa uğrayan drama kavramı günümüze, psikiyatri ve eğitim alanlarındaki etkililiğiyle ulaşmıştır. Bu uzun süreçte, Aristoteles’in Poetika’da “drama” kavramı ile ilgili olarak belirttiklerinin, “drama” kavramının gelişimini etkilediği görülmüştür.

In this study, it is aimed to discover what the concept of "drama" is in Aristotle's Poetics and to reveal the different meanings of the concept in the historical development process. For this purpose; examinations were hold in three main sections that are the concept of “drama” in Aristotle’s Poetics, the concept of “drama” before Aristotle and the concept of “drama” after Aristotle. Since the study is an examination to find the meaning of the concept of "drama", it was based on a qualitative structure. While examining the concept of "drama" in Aristotle's Poetics, document analysis was used, and while examining the historical development process of the concept, historical analysis method was used. The data were collected by using the documentary scanning technique. While the date were collected in Poetika, İsmail Tunalı's translation was taken as a basis and 11 different translations of Poetika were used. The collected data were analyzed using content analysis and descriptive analysis methods. While analyzing Aristotle's Poetics, it was determined that there were categories of tragedy and comedy under the theme of drama. Origin and general features, elements and sections related with tragedy and comedy categories were determined and presented in tables. Aristotle defined the concept of "drama" as the reflection of people in an activity and action. Before Aristotle, as there was no specific definition for the concept of drama, and it was seen that the genres of tragedy and comedy were called drama. The concept of drama after Aristotle; the concept of drama has been determined that it has changed depending on social, cultural and scientific developments and has reached the present day with these changes. In this long process, it was seen that what Aristotle stated about the concept of "drama" in Poetics somehow influenced the development of the concept of "drama".